Goed om te (z)weten

3 augustus 2011

Klamme handen, een glimmend voorhoofd of natte plekken onder je oksels… hoewel zweten heel natuurlijk en nuttig is, ben je er meestal niet echt blij mee. Waarom zweet je eigenlijk? En hoe voorkom je die geur?

Klamme handen, een glimmend voorhoofd of natte plekken onder je oksels… hoewel zweten heel natuurlijk en nuttig is, ben je er meestal niet echt blij mee. Waarom zweet je eigenlijk? En hoe voorkom je die geur?

Zweten:  vervelend en soms zelfs wat gênant, maar wel noodzakelijk. Want door te zweten raakt het lichaam overtollige warmte kwijt. Al die kleine druppeltjes vocht op je huid verdampen en daardoor koel je af. Transpiratie is dus eigenlijk een soort thermostaat die ervoor zorgt dat we de ideale lichaamstemperatuur van 37 graden Celsius behouden.

Beruchte lucht

Er zijn twee soorten zweetklieren te onderscheiden, de eccriene en de apocriene klieren.

Van de eerste heb je er zo’n twee tot vijf miljoen verspreid over je hele lichaam, maar ze bevinden zich vooral onder je armen: ongeveer 25.000 per oksel. Verder bevinden deze klieren zich op de handpalmen, de voetzolen en het gezicht. De eccriene klieren produceren een zoutoplossing met afvalstoffen die wordt uitgescheiden als je zweet. Dit klinkt niet zo smakelijk, maar gek genoeg is dit transpiratievocht van zichzelf volledig geurloos.

Waar komt die beruchte zweetlucht dan van wel vandaan? Daar zijn de apocriene zweetklieren mede schuldig aan. Deze klieren ontwikkelen zich pas in de puberteit, onder invloed van geslachtshormonen. Ze bevinden zich niet over het gehele lichaam, maar alleen in de oksels, rond de geslachtsorganen en de tepels. Ook het vocht dat deze zweetklieren uitscheiden is vrijwel geurloos, maar doordat omdat het zweet op het huidoppervlak wordt afgebroken door bacteriën, komen er afvalstoffen vrij en deze verspreiden die karakteristieke zweetgeur. Net als de eccriene klieren zijn ook de apocriene klieren het meest vertegenwoordigd in de oksels.

Funny Facts

Slechts 1% van al het transpiratievocht komt onder je oksels vandaan. Omdat dit plekje slecht geventileerd is, verdampt het minder snel dan op de rest van je lichaam. En daardoor lijkt het alsof je vooral onder je oksels zweet.

Per dag scheiden de zweetkliertjes gemiddeld een liter vocht uit. Bij zware inspanning of extreem warm weer, transpireren we meer. Dit kan oplopen tot wel 10 liter per dag!

‘Ik ben over drie dagen terug, dus was je niet’, schreef Napoleon aan zijn Josephine. Hieruit blijkt dat er niet altijd negatief gedacht werd over lichaamsgeur.

Je zweet wat je eet

Transpiratiegeur kun je door een goede persoonlijke hygiëne meestal prima onder controle houden. Door je dagelijks goed te wassen, krijgen bacteriën geen kans en hoe minder bacteriën, hoe minder transpiratiegeur. Ook schone, katoenen kleding en deodorant dragen bij aan een fris en schoon gevoel. Maar wist je dat ook je eetgewoonten van invloed zijn op de geur van het transpiratievocht? Een berucht voorbeeld is knoflook: als je daar veel van eet, komt de geur tijdens het zweten door je poriën naar buiten. Ook sterke kruiden (zoals in kerrie), uien en alcohol beïnvloeden de geur van transpiratievocht. Houd hier dus rekening mee als je veel transpireert en probeer deze voedingsmiddelen minder te eten of helemaal te vermijden. Ook door veel water te drinken, kun je er voor zorgen dat transpiratievocht minder sterk ruikt.

Koud zweet

Klamme handen bij een sollicitatiegesprek of met klotsende oksels in de wachtkamer van de dokter… Dit zijn typische voorbeelden van emotioneel zweten. Emotioneel zweten is iets anders dan fysiek zweten. Zo duurt het bij fysiek zweten meestal even voordat het lichaam het signaal krijgt om af te koelen, maar in een spannende situatie heb je vaak al binnen een paar tellen natte handen en oksels. ‘Koud zweet’ is ook emotioneel zweten. Bij de meeste emoties krijg je het in eerste instantie vaak wel even flink warm en stijgt het bloed naar je wangen, even later gaat er meer bloed naar de rest van je lichaam, zoals het hart en de longen, waardoor je het juist koud krijgt: het klamme zweet breekt je uit.

Zowel mannen als vrouwen hebben vooral last van emotioneel zweten tijdens een sollicitatiegesprek. Vrouwen zweten echter veel meer als ze moeten inparkeren met een rij wachtende auto’s achter hen. Mannen hebben vooral een emotioneel zweetmoment tijdens een eerste afspraakje of als ze voorgesteld worden aan hun aanstaande schoonouders.

[bron: Rexona]

Non-stop transpireren

Als je altijd, ook zonder inspanning of hoge temperaturen, heel veel transpireert, kan er sprake zijn van hyperhidrosis. Bij deze aandoening zijn je handen, oksels, voorhoofd en/of voetzolen altijd nat. Er zijn verschillende behandelmethodes die kunnen helpen om van overmatig zweten af te komen, zoals het aanbrengen van aluminiumhoudende oplossingen op de huid of door middel van iontoforese. Hierbij worden stroomstootjes via zout water door de huid geleid, waardoor de zweetkliertjes tijdelijk worden afgesloten. Deze methode werkt vooral goed als iemand op een bepaalde plek erg transpireert. Ook botoxinjecties kunnen helpen. Botox blokkeert de werking van de zenuwen naar de zweetklier, waardoor deze klieren geen zweet meer produceren. Nadeel van botox is dat het slechts tijdelijk – zo’n vier tot acht maanden – effect heeft. In ernstige gevallen kunnen de zweetklieren geblokkeerd of zelfs helemaal verwijderd worden door middel van een operatie.

Wastips

Transpiratievlekken in je kleding zijn lastig te verwijderen, maar probeer het volgende eens:

• laat een vloeibaar wasmiddel dertig minuten inwerken op de vlek en was het kledingstuk daarna in de machine.
• Laat het kledingstuk een half uur in een water-azijnoplossing weken. Was het daarna met koud water. Dit is ook een middeltje om de zweetgeur uit het kledingstuk te krijgen.
• Gebruik in ieder geval nooit chloor om een zweetvlek te verwijderen. Chloor gaat een reactie aan met transpiratievocht waardoor je juist nog meer vlekken krijgt.

Zweetweetjes

• 80% van de Nederlandse bevolking gebruikt dagelijks een deodorant
• ben je linkshandig? Dan zweet je meer onder je linkeroksel.
• overal op je lichaam zitten zweetkliertjes, behalve op je nagels, oren en lippen.
• je zweet niet doorlopend, maar af en toe een beetje. Zo'n zes of zeven keer per minuut worden er kleine hoeveelheden transpiratievocht afgescheiden.
• mannen en vrouwen hebben evenveel zweetklieren, maar toch zweten mannen meer dan vrouwen. Op de borst en het voorhoofd is dat zelfs 50% meer.
• Gemiddeld produceer je vijf maal meer emotioneel zweet dan fysiek zweet.

 Tekst: Astrid Telkamp.