Voor deze vrouwen was vrijheid niet vanzelfsprekend: ‘Ik wilde geen mensen hoeven doden’
4 mei 2020
We vieren dit jaar dat Nederland 75 jaar geleden werd bevrijd. Deze vrouwen hebben zo hun eigen ervaringen met vrij zijn…
75 jaar vrij: ‘We mochten wat kleding en een deken meenemen’
Ina (83) overleefde de kampen Westerbork en Bergen-Belsen in de Tweede Wereldoorlog.
Ina: “Zes jaar was ik, toen ons gezin in 1943 uit huis werd gehaald tijdens een grote razzia in Amsterdam. Mijn ouders, mijn broertje en ik moesten kleding en een deken meenemen, net wat je op het laatste moment nog kon pakken, het ging allemaal heel gehaast. Met beestenwagens werden we naar kamp Westerbork gebracht. Iedere dinsdag waren vanuit daar transporten naar de vernietigingskampen, dus iedereen was op dinsdag altijd gespannen. Na negen maanden daar te zijn geweest, waren wij aan de beurt en moesten we naar Bergen-Belsen. Er was daar weinig te eten. We hadden er niks te doen, we moesten alleen iedere dag urenlang stilstaan om te worden geteld. Achter het kamp was een grote kuil waar de lijken in werden gegooid. Vanuit ons deel van het kamp konden wij dat zien. Dat kan ik echt nooit vergeten.
Op 8 april 1945 moesten we naar het station lopen. Dat was acht kilometer, maar daar deden we de hele dag over. Mijn moeder woog nog maar 35 kilo, mijn broertje van vijf had hongeroedeem. Weer werden we beestenwagens ingeleid. We waren op weg naar de gaskamers in een ander vernietigingskamp, maar dat wisten we niet. Vrouwen in de trein hebben machinisten verleid, terwijl anderen de kolen uit de trein gooiden, waardoor de trein niet verder kon. We hebben een week langs een sloot gestaan. Het enige wat we binnen kregen, was slootwater. Op vrijdag 13 april bevrijdden de Amerikanen ons.
Nog altijd vier ik die dag. Dit jaar zou ik teruggaan naar die plek om te herdenken dat we 75 jaar in vrijheid leven. Helaas is dit vanwege de coronacrisis afgelast. Vrijheid betekent voor mij dat je kunt doen en zeggen wat je wilt, en niet vervolgd en vastgezet wordt. Nu hebben we ook even geen vrijheid. We moeten binnen blijven en dat vind ik niet leuk. Ik ben hartpatiënt en ik heb diabetes, dus ik behoor tot een risicogroep. Dus ik blijf thuis.”
10 jaar vrij: ‘Ik wilde geen mensen hoeven doden’
Het leven van Helen (36) werd er niet bepaald beter op nadat ze gevlucht was uit Eritrea.
Helen: “Ik vind het fijn om in Nederland te zijn. De mensen hier zijn aardig en goed. Ik heb in mijn leven vreselijke dingen meegemaakt. Op mijn zeventiende ben ik uit Eritrea gevlucht, omdat ik daar in dienst moest. Ik wilde niet in het leger, ik wilde geen mensen hoeven doden. Bovendien moet je officieel achttien maanden in dienst, maar in de praktijk kan dat zomaar jarenlang duren. Ik ben niet de enige die om die reden Eritrea ontvlucht: je wordt zwaar gestraft als je weigert.
Ondanks dat ik geen papieren had, besloot ik om naar Soedan te lopen. Daar was weinig werk, en dus ben ik naar Libanon gegaan. In Libanon vond ik werk in de huishouding bij een echtpaar met een zoon. Ik heb er vijf jaar gewerkt, maar kreeg nooit betaald, en ik werd mishandeld en verkracht door de zoon. Toen ik in van hem zwanger raakte, maar zo ziek en verzwakt was dat ik mijn kindje verloor, ben ik ook daar weggevlucht en kwam ik terecht in een dorp vlakbij Beiroet, waar ik een ander huishoudbaantje kreeg. Tot de oorlog in Libanon uitbrak. Ik ben toen naar Syrië gelopen. Op de grens met Turkije werd ik opgepakt omdat ik geen papieren had, en belandde ruim twee maanden in de cel. Toen ik vrijkwam, heb ik een tijdje illegaal in Athene geleefd, op straat. Ik werd opgevangen door de kerk, maar werd ziek. Ik bleek baarmoederkanker te hebben, de kerk heeft gelukkig mijn operatie betaald. Uiteindelijk ben ik via Frankrijk naar Nederland gevlucht. Hier kan ik in vrijheid leven, en dat vind ik fijn. Ik heb astma, dus ik ben een risicogroep voor corona. Daarom ben ik vooral thuis. Maar ik heb het nu goed, dat is het belangrijkste.”
Lees nog meer verhalen van vrouwen voor wie vrijheid niet vanzelfsprekend is in Vriendin 19
Nu we zoveel mogelijk binnen moeten blijven, kun je Vriendin ook digitaal lezen. Bestel ‘m hier.
