Alles over de nieuwste foodtrend: intuïtief eten

20 mei 2020

Nooit meer diëten, maar in plaats daarvan genieten van wat je eet. Wie wil dat niet? Het idee is dat je lichaam zelf aangeeft waar het zin in heeft. Het enige wat jij moet doen, is ernaar luisteren. Klinkt simpel, toch? Alles over de ‘nieuwste’ foodtrend: intuïtief eten.

Foodtrend

In Amerika is het dé foodtrend van 2020 en ook in Nederland zijn er steeds meer mensen die experimenteren met de intuïtief-eten-methode. Toch is deze manier van eten niet helemaal nieuw. De Amerikaanse diëtisten Evelyn Tribole en Elyse Resch schreven al in 1995 een boek: Intuitive eating: a revolutionary program that works. Daarin valt te lezen dat we terug moeten naar hoe we vroeger aten, in de tijd van de jagers en verzamelaars, toen eten nog een noodzaak was. In de praktijk betekent dat vooral vaste gewoonten en regels loslaten. Zoals eten op vaste tijden of altijd drie keer per dag eten omdat dat nu eenmaal zo zou horen. In plaats daarvan eet en drink je als je lichaam erom vraagt. Dus alleen op de momenten dat je honger en dorst hebt.

“Om dit te kunnen, is het belangrijk dat je de honger- en dorstsignalen van je lichaam opnieuw leert herkennen”, zeggen lifestylecoach Sharon Numan en psycholoog en holistisch coach Henrike Weerstand. “Daarnaast leer je eten en drinken op basis van verzadiging. Dus niet altijd je bord leeg eten, omdat je dat van huis uit hebt geleerd. Of chocola laten staan omdat er te veel calorieën in zitten. Je lichaam geeft zelf wel aan wat de behoeftes zijn en wanneer het voldoende heeft.” Sharon en Henrike proberen intuïtief eten in Nederland op de kaart te zetten. En dat lukt aardig. Onlangs verscheen hun boek Intuïtief eten. “Wat we merken is dat veel vrouwen het spannend vinden om alles wat met eten te maken heeft, los te laten. Wat we horen is: ‘Misschien lukt het me niet naar mijn eigen behoeftes te luisteren en word ik ineens heel dik’. Daarentegen willen de meesten het wel als eetmethode voor hun kinderen gebruiken. Ze willen hen iets anders meegeven dan ze zelf hebben geleerd. Dat is een goed begin. Want als je het je kinderen wilt meegeven, zul je er zelf ook bekend mee worden en verdwijnt de spanning. Kort gezegd gaat het er bij intuïtief eten vooral om dat je leert luisteren naar je lichaam, je (eet)behoeftes aanvoelt en je gezonde verstand gebruikt”, aldus Henrike.

Op maat gesneden

De twee kwamen beiden op een andere manier in aanraking met intuïtief eten. Sharon probeerde al jarenlang allerlei eetpatronen en nieuwe diëten uit voor haar blog Voedzo. Ze at biologisch, vegetarisch, glutenvrij, tarwevrij, suikervrij, maar vond niet eerder een eetmethode die op maat gesneden was voor haar lichaam. Henrike is – zonder dat ze het zelf doorhad – opgegroeid met vrijwel alle principes van intuïtief eten. “Mijn moeder vroeg ons: ‘Eet je omdat je honger hebt? Of eet je voor de smaak?’ Ze maakte toen al onbewust onderscheid tussen lekkere trek en noodzakelijke trek. Dat en nog veel meer dingen die horen bij intuïtief eten heb ik van haar overgenomen.”

De hamvraag is natuurlijk: is het lastig om te starten met intuïtief eten? Niet echt. Je startpunt is dat wat je nu ook eet. Gooi vooral geen eetgewoonten overboord omdat je denkt dat die niet goed genoeg zijn, begin met voelen wat je huidige eetpatroon met je doet. Sharon: “Meestal zijn de eetgewoontes die we al hebben, een goede basis. En vaak kun je het geheel met wat kleine, simpele aanpassingen meer afstemmen op jouw persoonlijke behoefte.” Welke aanpassingen dat zijn, dat verschilt van persoon tot persoon. Als het om intuïtief eten gaat, is er namelijk geen kant-en-klaar recept dat je kunt volgen. Intuïtief eten betekent luisteren naar je lichaam. Wat voor de één werkt, levert de ander niks op. Het voelt dus in eerste instantie een beetje als een zoektocht. Er zijn ook maar weinig regels. Eigenlijk geen.
Henrike: “Tuurlijk krijgen we vaak de vraag of dan echt álles mag. Ons antwoord: heb je zin om onbeperkt roze koeken, broodjes chocopasta, zakken chips en andere lekkernijen te eten, dan moet je dat vooral doen, ervaar maar wat dit met je doet. Hoe voel je je als je dat op hebt? Waar het om gaat, is of je er lekker van in je vel gaat zitten. Of je je voldaan voelt en of het gezond is. Waarschijnlijk ben je na twee dagen helemaal klaar met al dat ongezonde voedsel. Ons lichaam is namelijk zo ingericht dat je je verzadigd voelt als je aan alle smaakbehoeftes tegemoet komt, en voldoende vetten, koolhydraten, vitamines, mineralen, zouten et cetera neemt. Bovendien krijg je sneller honger als één of meerdere onderdelen niet in je dagelijks voedingspatroon zit.”

Uiteindelijk geeft je lichaam dus zelf aan dat het anders moet. Hoe? Dat vogelt ieder voor zich uit. Experimenteren en uitproberen, hoort bij intuïtief eten. Zolang – en dat is een heel belangrijke – je jezelf maar niet veroordeelt als het experiment mislukt. Sharon: “Mij lukt het inmiddels bijvoorbeeld om slechts een handje chips te pakken in plaats van de hele zak leeg te eten. Zoiets gaat niet van de één op de andere dag. Hoe vaak ik niet de mist inging… Belangrijk is dat ik bleef denken: oké, ik heb nu te veel gegeten, maar dit is een leermoment. De volgende keer stop ik eerder.” Om eerder te kunnen stoppen, moet je je lichaamssignalen leren oppikken. Bingen doet iedereen. En dat veranderen in ‘precies weten wanneer je moet stoppen met zoiets verslavends eten als chips en chocola’, is best lastig. Het is zoals gezegd een kwestie van uitproberen. Eet je een bak chips of ben je na een handje vol al verzadigd? Het verzadigingsgevoel komt overigens pas echt opzetten twintig minuten nadat je hebt gegeten. Als je eet totdat je verzadigd bent, zit je na twintig minuten dus extreem vol. Langzamer eten kan dus al helpen beter leren luisteren naar de verzadigingssignalen van je lijf.

Taal van je lichaam

Iets anders wat belangrijk is bij intuïtief eten: doorhebben wáárom je eet. Eet je omdat je trek hebt of omdat je moe bent, je verveelt of verdrietig bent? Als je dat niet direct doorhebt, is het handig om even te gaan zitten en je af te vragen: waarom ben ik nu écht onrustig? Vaak koppelen we signalen die ons lichaam geeft aan iets moeten eten. Terwijl je misschien eigenlijk wel dorst hebt, moe of verveeld bent. Als je je steeds meer bewust bent van wat je lichaam doet als het echt honger heeft, gaat dat afstemmen steeds makkelijker. Je leert de taal van je lichaam en kunt er dan ook beter naar luisteren.

Henrike kreeg hierin van huis uit belangrijke lessen mee: “Als we uit school kwamen, aten we – als we de kans kregen – gerust het ene dropje na het andere. Mijn moeder zei dan altijd: ‘Stop, ga eens beter kauwen en echt proeven.’ Als je dat doet, is één dropje veel lekkerder, voel je je eerder verzadigd en hoef je geen hele zak.’ Pannenkoeken aten we om die reden niet uit het vuistje. En tussen elke pannekoek laste ze een pauze in. Op een gegeven moment worden dat soort dingen een gewoonte en doe je niet anders.” Gewoontes die Sharon heeft laten inslijten zijn bijvoorbeeld anderhalve liter water drinken verdeeld over de dag. Dan heb je in elk geval nooit dorst en kun je dorst niet verwarren met honger. Je zou het niet zeggen, maar ook ‘automatiseren’ is een belangrijk onderdeel van intuïtief eten. Als je namelijk altijd voldoende drinkt, hoef je daar niet meer over na te denken. “Verder is het belangrijk dat je leert onderscheiden”, geeft Henrike aan. “s Avonds nog een stuk Mars eten, is niet handig. Je suikerspiegel stijgt erdoor en je lichaam krijgt dan juist een energieboost. Maar als je onderweg bent en je moet nog twee uur rijden terwijl je al moe bent, is zo’n opkikker wel prettig. Op een gegeven moment weet je waar je het goed op doet. Ik moet bijvoorbeeld niet te zwaar lunchen als ik een belangrijke bespreking heb om twee uur. Dan kak ik in. Dus kan ik op zo’n dag beter kiezen voor een lichte lunch. Als je weet hoe je lichaam reageert, weet je wat je moet eten.”

Andere ‘problemen’ oplossen

Wie eenmaal doorheeft hoe intuïtief eten werkt, kan hiermee ook andere ‘problemen’ in haar leven oplossen. “Vaak kom je tijdens je zoektocht naar wat voor jou werkt qua eten vanzelf je obstakels tegen. Stel: je hebt van huis uit meegekregen dat je altijd je bord moet leegeten. Op een dag concludeer je dat je te veel hebt opgeschept en vol zit. Als je dan in staat bent te zeggen: ‘Ik zit vol, ik hoef niet meer’, ga je dat vast ook op andere vlakken in je leven toepassen. Je leert dan bijvoorbeeld ook ‘nee’ te zeggen tegen je baas die jou nog een extra taak wil toeschuiven terwijl je al een volle planning hebt.”

Nog een belangrijk vraag: val je af van intuïtief eten? Het kan, maar Sharon en Henrike beloven niets. Intuïtief eten is geen dieet. Toch is wel wetenschappelijk bewezen dat wie een paar kilo kwijt wil, beter kan kiezen voor intuïtief eten dan voor een dieet. Sharon: “Diëten hebben vaak effect op de korte termijn, intuïtief eten gaat over de lange termijn. Wat je vaak ziet, is dat mensen die intuïtief eten, langer op een gezond gewicht blijven. Overigens: intuïtief eten met een stemmetje in je hoofd ‘Ik wil ook nog afvallen’, lukt niet. Want dan ga je jezelf eten ontzeggen, waardoor je nooit die goede eetbalans vindt. Afvallen beloven we dus niet. Wat we wel beloven, is dat je positiever in het leven komt te staan – je bent liever voor jezelf omdat je jezelf niet veroordeelt als je eens te veel eet – en dat is sowieso goed voor je gezondheid.”

Stappenplan

1.    Leer je eigen behoeftes kennen

2.    Zorg voor jezelf

3.    Eet als je honger hebt

4.    Check bij jezelf: hoe valt het eten?

5.    Stop wanneer je verzadigd bent

6.    Verleg je aandacht

Valkuilen en (eetgewoontes)

–       Stipt om 18.00 uur eten

–       Standaard koekje bij de koffie

–       Zaterdag patatdag

–       Altijd yoghurt als dessert

–       Eten voor de tv

Praktische richtlijnen voor dagelijks voedingspatroon

Veel (verse!) groente en fruit

Vooral volkoren

Minder vlees, meer plantaardig

Voldoende zuivelproducten

Handje ongezouten noten

Zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten

Voldoende vocht

Bewust eten

–       Bedenk voordat je gaat eten: wat en hoeveel je wilt eten.
Gaandeweg kun je bijsturen, maar je hebt dan sowieso een voorsprong ten opzichte van gedachteloos pakken en opscheppen.

–       Gebruik kleine borden en glazen.

–       Eet met aandacht en geniet, dat voorkomt snel even wat snacken.

–       Zet de drop-pot of koekjestrommel niet in het zicht. Stop gezonde dingen – zoals tomaatjes – juist in een glazen pot.

–       Het helpt om snacken een half uur uit te stellen, heb je dan nog steeds trek, eet dan iets en geniet ervan.

–       Probeer op elke hap twintig keer te kauwen.

Lees ook: intermittent fasting is dé hype van dit moment, maar hoe werkt het?

Nu we zoveel mogelijk binnen moeten blijven, kun je Vriendin ook digitaal lezen. Bestel ‘m hier.