Bij hen gaat zwanger worden niet vanzelf: ‘Hij dacht dat het aan hém lag’

16 februari 2022

Zwanger worden gaat niet altijd vanzelf. Bij ongeveer 15% van de stellen lukt het niet. Daar weten deze 5 vrouwen helaas alles van

‘Wie weet gaat onze droom in vervulling in Spanje’

De kwaliteit van Kirstens (39) eicellen is niet goed. Zij en haar vriend proberen het nu via eiceldonatie.

Kirsten: “Over een paar dagen vliegen mijn man en ik naar Spanje, waar we starten met een nieuw, hoopvol hoofdstuk. De afgelopen zeven jaar waren we in heel wat klinieken en ziekenhuizen en kregen we honderden teleurstellingen te verwerken. De waarde van het Anti-Mullerian Hormoon (AMH), dat een belangrijke rol speelt bij de groei en rijping van eicellen, blijkt bij mij te laag. Daardoor zijn mijn eicellen van slechte kwaliteit. Toen onze arts ruim een half jaar geleden voorstelde om eiceldonatie te overwegen, liep ik tegen vragen en ethische dilemma’s aan: een kind zou dan biologisch niet van mij zijn en wat moesten we antwoorden als ons kind vragen zou hebben over zijn of haar afkomst?
De wachtlijst in Nederland voor eiceldonatie is lang, het duurt jaren voor je aan de beurt bent. In Spanje konden we snel met het traject starten, daar is het wettelijk ook anders geregeld. Anders dan in Nederland hoeft de identiteit van de vrouw die haar eicellen weggeeft niet bekend te worden gemaakt. Mijn vriend was direct enthousiast om naar Spanje te gaan. Omdat ik het niet wist, voerde ik gesprekken met een vrouw die koppels met een kinderwens die behandeld worden in het buitenland begeleidt.
Door die gesprekken kwam ik steeds meer in contact te staan met mijn gevoel en wat ik wilde. Hoe langer ik erover nadacht, hoe mooier ik het idee vond dat ergens in Spanje een vrouw rondliep die zo onbaatzuchtig was dat ze anderen het geluk van een kind gunde. Ik merkte ook dat ik op al mijn vragen een antwoord kreeg waar ik achter kon staan. Mochten we ooit een kind krijgen, dan zal ik hem of haar alles uitleggen en vertellen wat ik weet.
Aan het hele traject zit wel een kostenplaatje: voor vijf goed ontwikkelde embryo’s betalen we zo’n tienduizend euro. Dat is exclusief de kosten voor de reis en ons verblijf. Mijn vriend en ik hebben het er graag voor over en gaan er een mooie tijd van maken. Het klinkt misschien vreemd, maar als ik zwanger zou worden in Spanje, zou de cirkel rond zijn. Ik hou zo veel van de hartelijkheid van de Spanjaarden en de gastvrije cultuur, dat ik vier jaar in Spanje heb gewoond en serieus heb overwogen om me daar voorgoed te vestigen. Wie weet gaat onze allergrootste wens er in vervulling.”

Lees ook: Gemma: ‘We zaten midden in het ivf-traject, toen haakte mijn man af’

‘Mijn eileiders werden verwoest door een soa’

Petra (34) is onvruchtbaar doordat ze in het verleden chlamydia heeft opgelopen. Daardoor zijn haar eileiders onherstelbaar beschadigd.

Petra: “Toen mijn arts vertelde dat ik niet via de natuurlijke manier zwanger kon worden omdat mijn eileiders onherstelbaar beschadigd waren door verklevingen, stortte mijn wereld in. Moeder worden was alles wat ik wilde. Ik was naar het ziekenhuis doorverwezen door mijn huisarts, vier jaar geleden. Daar gingen mijn man en ik het fertiliteitstraject in. Na een jaar was ik namelijk nog altijd niet zwanger. We waren niet ongerust, in onze omgeving waren meer stellen die pas na een jaar zwanger raakten. Het zou vast goedkomen. Nou, dus niet!
Nadat we te horen hadden gekregen dat mijn eileiders niet goed werkten, kregen we nog een andere schok te verwerken. De verklevingen waren veroorzaakt doordat ik in het verleden chlamydia heb gehad, een soa. Verschrikkelijk om te horen. Van wie ik de soa heb gekregen, weet ik niet. Het is niet zo dat ik veel relaties heb gehad, maar in mijn studententijd heb ik even een losbandige periode gekend. Het verraderlijke aan chlamydia is dat je het kunt hebben zonder het te weten. Ik heb nooit klachten gehad.
Lange tijd was ik gebroken van verdriet, net als mijn man. Hij nam me niets kwalijk, maar toch voelde ik me schuldig. En nog steeds kan ik ’s nachts wakker liggen van de gedachte dat mijn vruchtbaarheidsproblemen voorkomen hadden kunnen worden. Maar overdag zet ik mijn schouders eronder. Ik heb een lieve man en ik kan nog zwanger worden dankzij ivf. Nadat mijn eileiders operatief verwijderd zijn en we ons mentaal hebben ingesteld op de behandelingen die komen gaan, zijn we daar nu eindelijk klaar voor.”

‘Drie keer mocht ik even zwanger zijn’

Melissa (29) en haar vriend Michael zijn uitgeweken naar een kliniek in Duitsland om zwanger te worden. Onlangs is ontdekt dat het immuunsysteem in Melissa’s baarmoeder waarschijnlijk te hard werkt.

Melissa: “In 2014 stopte ik met de pil omdat Michael en ik graag een kindje wilden. Na anderhalf jaar tevergeefs proberen, volgden in het ziekenhuis een aantal iui-behandelingen. Als ik een eisprong had, werden alleen de beste zaadjes bij me ingebracht. Drie keer mocht ik even zwanger zijn, maar telkens ging het na een paar dagen fout. Het was ontzettend zwaar om over the moon van blijdschap te zijn om een paar dagen daarna keihard van onze roze wolk te denderen.
Doordat ons verlangen naar een kindje alleen maar groter werd, verlegden Michael en ik ongemerkt telkens onze grenzen. We dachten dat we geen ivf wilden – daarbij worden het zaadje en de eicel buiten de baarmoeder bij elkaar gebracht – maar na alle teleurstellingen besloten we er tóch voor te gaan.
Toen we in 2017 midden in een ivf-behandeling zaten, kreeg ons leven ineens een heel andere wending: er waren onrustige cellen gevonden. Ik bleek baarmoederhalskanker te hebben. Nog nooit was ik zo bang als toen. Voordat ik geopereerd werd om de kanker weg te halen, wist ik niet of ik na de ingreep mijn baarmoeder nog zou hebben. Toen ik bijkwam uit de narcose, bleek ik geluk te hebben gehad: alleen mijn baarmoedermond was verwijderd en ik hoefde geen bestralingen of chemo. En ik kon nog zwanger worden. Maar ook de ivf-poging daarna liep op niets uit.
Op mijn donkerste dagen wenste ik dat ik geen baarmoeder meer had, zodat ik verlost was van het verdriet en onzekerheid die de behandelingen met zich meebrachten. Maar het verlangen naar een kindje bleek sterker dan de angst en het verdriet en wéér verlegden Michael en ik onze grenzen. Momenteel zijn we onder behandeling in een kliniek in Duitsland. Ik ben blij dat we zo vasthoudend zijn geweest, want waarschijnlijk is de oorzaak gevonden waarom het telkens niet lukt om zwanger te blijven. Vermoedelijk werkt het immuunsysteem in mijn baarmoeder te hard, waardoor een eitje niet kan innestelen. Bij de volgende terugplaatsing word ik daarvoor behandeld. Onze droom komt steeds dichterbij.”

Lees ook: Ellens relatie liep op de klippen door onenigheid over ivf

‘Hij dacht dat de oorzaak alleen bij hém lag’

Marloes (35) heeft endometriose en haar man Luke traag zaad. Na zesenhalf jaar vruchtbaarheidsbehandelingen te hebben ondergaan in het ziekenhuis, hebben ze te horen gekregen dat ze zijn uitbehandeld.

Marloes: “Toen uit onderzoek naar voren kwam dat Luke een verminderde hoeveelheid en beweeglijkheid van de zaadcellen heeft, dachten we de oorzaak van ons vruchtbaarheidsprobleem te hebben gevonden. Ik was destijds 29 en volgens de fertiliteitsarts waren de vooruitzichten mede dankzij mijn jonge leeftijd rooskleurig.
Luke vond het best lastig dat er iets mis was met zijn zaad. Als ik hormonen moest spuiten voor de behandelingen, voelde hij zich schuldig omdat ik het allemaal moest ondergaan, door hem. Ik heb hem toen duidelijk gemaakt dat er helemaal geen schuldige is in dit verhaal. Net als alles in het leven zouden we ook het vruchtbaarheidstraject samen aangaan.
Het bleek een lange, zware weg te worden, want na een paar jaar bleek ik ook verminderd vruchtbaar te zijn. Ik heb endometriose, waardoor het slijmvlies in mijn baarmoeder ook daarbuiten zit. In zesenhalf jaar kan er veel veranderen: ik ben nu 35, een leeftijd waarop statistisch de vruchtbaarheid in rap tempo afneemt. Positief over onze kansen zijn de artsen allang niet meer.
Een maand geleden kregen Luke en ik te horen dat ze niets meer voor ons kunnen doen. Eerlijk gezegd dringt die boodschap nog steeds niet tot me door. De overgang van zesenhalf jaar vechten voor een kindje naar uitbehandeld zijn is gigantisch. Luke en ik zijn in een gat gevallen. We hebben tijd nodig om te bevatten wat dit voor ons betekent. De afgelopen zesenhalf jaar stond bijna mijn hele leven in het teken van zwanger worden. Gelukkig zijn we heel blij met elkaar en weet ik dat ik meer ben dan een vrouw met een onvervulde kinderwens. Maar wie zij is, moet ik wel nog ontdekken.”

‘We lassen af en toe een pauze in om het vol te houden’

Bij Judith (34) en haar man Patrick is geen medische oorzaak gevonden waarom zwanger worden niet lukt. Al zeven jaar proberen ze het, tevergeefs.

Judith: “Al zeven jaar lang proberen Patrick en ik om een kind te krijgen, waarvan de laatste vijf jaar in het ziekenhuis. We ondergingen verschillende vruchtbaarheidsbehandelingen en de vooruitzichten waren telkens goed, maar na iedere poging volgde de gigantische teleurstelling dat het ondanks alles tóch niet was gelukt. Het maakte me moedeloos en onzeker. Te meer omdat er tot op de dag van vandaag geen medische oorzaak is gevonden. Patrick en ik zijn allebei kerngezond.
Na al die jaren hebben we nog steeds hoop dat we een kindje krijgen. We zijn nog niet klaar met vechten. Maar het traject heeft zo veel impact op ons leven, dat we af en toe een pauze inlassen om het te kunnen volhouden. Want vijf jaar geleden probeerde ik zo gezond te leven in de hoop zwanger te kunnen worden, dat het een obsessie dreigde te worden en ik een burn-out kreeg.
Een jaar geleden zat ik emotioneel vast omdat ik eigenlijk ander werk wilde, maar de stap niet durfde te zetten omdat ik bang was dat een nieuwe baan niet te combineren viel met de intensieve vruchtbaarheidsbehandelingen. De maatschappelijk werker van het ziekenhuis liet me in gesprekken inzien dat ik de ene droom niet voor de andere hoef op te geven. Ik besloot de sprong te wagen en heb nu een leuke baan waar ik energie van krijg.
Onze twee honden geven liefde en afleiding. Als ik thuiskom, is er altijd een welkomstcomité dat me superenthousiast opwacht. Zelfs als ik verdrietig ben, weten ze me blij te maken. En doordat Patrick en ik open zijn, kunnen we dit eenzame proces zelfs met onze familie en vrienden delen.”

Herkenbaar?

Loop jij ook rond met een onvervulde kinderwens? Vereniging Freya brengt mensen met vruchtbaarheidsproblemen samen. Bijvoorbeeld op fora, besloten Facebook-groepen of tijdens (online) events. Meer info: Freya.nl.

De 6 meestvoorkomende oorzaken

• Vrouwen zijn het meest vruchtbaar tussen hun hun 20ste en 30ste. Na hun 30ste neemt de vruchtbaarheid af, doordat de voorraad eicellen afneemt. Als vrouwen op latere leeftijd aan kinderen beginnen, is de kans op een spontane zwangerschap kleiner. De overgang begint meestal rond je 45ste, maar de kans op zwangerschap is dan al bijna tot 0 gedaald. Bij 1% van de vrouwen begint de overgang al vóór haar 40ste.
• Een slechte kwaliteit van zaad is ook een veelvoorkomende oorzaak. Afwijkingen kunnen zich voordoen in de hoeveelheid van de zaadcellen, de vorm of de beweeglijkheid ervan.
• Bij een onregelmatige of uitblijvende cyclus kan het door het ontbreken of moeilijk traceren van een eisprong moeilijker zijn om zwanger te worden. Er zijn verschillende oorzaken van cyclusstoornissen: een verstoorde hormoonbalans, niet goed werkende eierstokken of doordat de communicatie tussen hypofyse en eierstok niet goed werkt, zoals bij het polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS).
• Endometriose is een ziekte waarbij weefsel lijkend op baarmoederslijmvlies (endometrium) buiten de baarmoederholte voorkomt. Het kan zitten op de eierstokken, in de baarmoederspierwand, in of op de blaas en in of op de darmen. Dat slijmvlies ondergaat dezelfde veranderingen tijdens de cyclus als het slijmvlies in de baarmoeder, dus gaat tijdens de menstruatie ook bloeden.
• Open eileiders zijn nodig om zaadcellen vanuit de vagina en de baarmoeder naar de eicel te brengen, en een eventueel bevruchte eicel naar de baarmoeder. Eileiders kunnen afgesloten zijn als gevolg van een ontsteking in het verleden, een buikoperatie, endometriose, verkleving of een seksueel overdraagbare aandoening. Als beide eileiders afgesloten zijn, is medische hulp nodig om zwanger te worden.
• Bij 10% van de vrouwen die niet zwanger worden, wordt geen oorzaak gevonden. Dat er geen reden is voor het uitblijven van een zwangerschap, betekent niet dat er geen medische oorzaak is. Het proces van bevruchting en innesteling is uiterst gecompliceerd en de wetenschap is (nog) niet in staat alle aspecten in dit traject te onderzoeken.

Leestip: Een streepje tegen door Wendy de Liefde

Waarom heb je dit boek geschreven?
Wendy (34): “Tijdens corona ging ik meer lezen, feelgoods vooral. Al snel viel me op dat baby’s ‘er opeens waren’. En dat terwijl één op de zes stellen niet binnen een jaar zwanger is. Ik weet er alles van, na vier jaar medische molen om onze kinderwens te laten uitkomen. Als journalist schrijf ik al dagelijks, et voilá: de roman over Sarah en haar onvervulde kinderwens was geboren.”
Waar gaat het over?
“Een streepje tegen is vooral een lekker wegzwijmelverhaal: girl meets boy. Maar als Sarah en Maarten samen voor een kindje gaan, blijken er toch hobbels op de weg. Sarah blijkt PCOS te hebben, net als ik – en één op de tien vrouwen. Uiteindelijk komt alles natuurlijk goed. Het blijft feelgood.”
Wat wil je onze lezeressen adviseren zodat ze iemand met vruchtbaarheidsproblemen kunnen steunen?
“Meer voor fertiliteitspatiënten zelf: wees niet te hard voor je omgeving. Als ik iets heb geleerd, is het dat elke opmerking hard kan aankomen. Maar mensen bedoelen het écht goed.”

Wat kun jij doen voor iemand die moeilijk zwanger wordt?
• Erken het verdriet en probeer het niet te bagatelliseren. Bied liever een schouder dan geruststellende opmerkingen als: ‘Jullie zijn nog zo jong.’
• Zeg dat je het knap vindt hoe zij ermee omgaat, in plaats van dat je adviseert dat ze er niet zo veel mee bezig moet zijn.
• Als je eerlijk aangeeft dat je niet goed weet wat je moet doen of zeggen, geeft dat ook steun. Je erkent iemands gevoel en dat is al fijn.