Manon koos voor euthanasie, nu vervullen haar vriendinnen haar laatste wens

Tekst: Redactie Vriendin

10 juli 2023

Toen Manon een half jaar geleden op 36-jarige leeftijd koos voor euthanasie vanwege psychisch ondragelijk lijden, gaf ze haar vriendinnen Dorothée (47), Wanda (46) en Ellie (36) een opdracht mee: “Vertel mijn verhaal en help daar anderen mee.” Met Manon in gedachten werken ze nu aan een boek.

“Wij zijn Manons stem nu ze haar verhaal niet meer kan vertellen”, zegt Dorothée. Naast haar zitten Wanda en Ellie. Alle drie benadrukken ze dat euthanasie door ondragelijk lijden een loodzwaar thema is, maar dat ze niet willen dat ellende en verdriet de boventoon voeren als het gaat over Manon en haar boek. Wanda: “We zijn opgelucht dat we eindelijk iets voor haar kunnen doen. Toen Manon leefde konden we dat vaak niet, omdat ze te diep in de shit zat door haar getraumatiseerde jeugd. Het enige dat wij konden doen, was er zijn voor haar. ‘Er zijn’ kenmerkt ook het proces waar we met Manon doorheen gingen en het is het thema en de titel van het boek. Manon groeide op in een extreem onveilige thuissituatie, maar niemand had iets door, omdat ze overal goed presteerde en uit een ogenschijnlijk normaal gezin kwam. In het boek onderzoeken we hoe je er meer kunt zijn voor een ander, voor jezelf en voor mensen die psychisch ondragelijk lijden. We staan ook stil bij kinderen in onveilige situaties.”
Dorothée is auteur, zij schrijft het boek. Ellie en Wanda helpen haar. Naar verwachting verschijnt het in december 2023. Dorothée: “Als het boek af is, sturen we het eerste exemplaar naar Manon. Op de envelop die we posten zetten we als adres: de hemel.”
Wie was Manon, de vrouw die diepgaande gesprekken voerde en anderen kon laten lachen? Die een grote groep vriendinnen om zich heen had, terwijl ze liefde niet kon toelaten en voor wie het leven een gevecht was? Wanda: “Manon was succesvol, sportief, sterk en warm. Ze blonk overal in uit. Alles wat ze ondernam, deed ze goed, het liefst perfect. Dat haar leven voor haar voelde als een lijdensweg, dat wist bijna niemand. De trauma’s van het misbruik, verwaarlozing en mishandeling die ze als kind meemaakte, beschadigden haar onherstelbaar. Hoeveel therapieën ze ook volgde en hoe vaak anderen haar ook vertelden dat ze van haar hielden, het drong niet tot haar door. Diep van binnen was Manon ervan overtuigd dat ze anderen tot last was.”

Enorme drive

Ellie was vanaf haar studententijd bevriend met Manon en kende haar het langst. “Manon en ik woonden in hetzelfde studentenhuis en deelden de passie voor voetbal. Lang wist ik niet dat Manon worstelde met het leven. Tot tien jaar geleden, toen ze liet weten een eetstoornis te hebben. Voor anderen viel dit niet zo snel op. Zo bestelde ze bijvoorbeeld na het eten wel een toetje. Alleen niet omdat ze dat zo lekker vond, maar omdat ze daardoor makkelijker kon overgeven. Ik wilde Manon helpen, maar stond met lege handen. Het enige wat ik voor haar kon doen, was er voor haar zijn. En zelfs dat was de laatste jaren een uitdaging. Vaak zei ze een afspraak op het laatste moment af omdat ze te gespannen was. Manon kreeg steeds meer last van angsten. Maar als we samen warenm was het goed. Dan praatten we, over alles. En we lachten. Manon was geestig en ad rem.”
Manon had moeite met contact en tóch had ze veel vriendinnen. Overal waar ze kwam, sloten mensen haar in hun hart. Wanda leerde Manon zes jaar geleden kennen aan de voet van de Mont Ventoux in Frankrijk. Het was vriendschap op het eerste gezicht. Wanda: “De GGZ-instelling waar ik voor werk organiseerde voor cliënten een wielertocht naar de top van de berg. Het doel was om daar hun symbolische rugzak achter te laten en lichter verder te kunnen. Manon hoopte vurig dat het halen van de top een nieuwe start zou betekenen. Ze was zo dun, dat het de vraag was of ze wel zou kunnen fietsen. Maar fanatiek als ze was, arriveerde ze als eerste. De dag na de klim werd nog een rit georganiseerd. Manon wilde per se mee en ook deze keer reed ze aan kop. Op een gegeven moment werd ze midden in de groep geplaatst omdat ze het tempo voor de groep bleef opvoeren. Haar drive en karakter maakten indruk op me.”

Vertekend beeld

Wanda vertelt hoe de vriendschap met Manon haar voorgoed veranderde: “Voordat ik Manon kende, was ik ervan overtuigd dat wanneer een mens iets écht wil, het ook lukt. Door Manon weet ik dat wilskracht alleen niet genoeg is. Na onze ontmoeting in Frankrijk dacht ik dat het echt beter met Manon ging. Als ik haar berichten op LinkedIn voorbij zag komen, was ik onder de indruk van haar prestaties. Maar social media geven een vertekend beeld. Toen we een paar jaar later intensiever contact kregen, ontdekte ik dat haar psychische uitdagingen alleen maar groter waren geworden. Voor Manon bleef het leven één groot gevecht. Het lukte haar maar niet om in te zien hoe waardevol ze was. Dat is wat trauma met een kind kan doen: het dringt door tot de kern van iemands wezen en vernietigt het gevoel van eigenwaarde en veiligheid. Gelukkig lukte het Manon steeds beter om hier woorden aan te geven. Op een avond waarop we hadden afgesproken, stuurde ik haar een appje om te checken of het nog uitkwam. Laat maar, was haar antwoord. Toen ik vertelde dat ik haar reactie kortaf vond, legde ze uit dat ik nooit meer mocht checken of onze afspraak door kon gaan. Haar brein was zo geprogrammeerd, dat ze niet kon geloven dat anderen bij haar wilden zijn.”  

Enige uitweg

Niemand wist dat Manon zó leed dat ze euthanasie had aangevraagd voor psychisch ondragelijk lijden, totdat ze van haar behandelaars haar omgeving moest inlichten. Dat was in het najaar van 2022, een paar maanden voor haar dood op 12 december 2022. Dorothée, Wanda en Ellie blijven het moeilijk vinden dat Manon het grootste gedeelte van dit gemiddeld twee jaar durende proces alleen moest meemaken. Hoe eenzaam moet ze zich gevoeld hebben?
Ellie: “Tijdens een wandeling vertelde Manon me dat ze euthanasie wilde en hoopte dat haar aanvraag werd goedgekeurd. Het bericht overviel me. Ik vond het ontzettend moeilijk om te horen dat haar dit de enige uitweg leek. In de weken die volgden, probeerde ik met alles wat ik in me had er voor Manon te zijn. Gelukkig was ik hier niet alleen in. Manon had veel vriendinnen die haar wilden helpen. Met elkaar probeerden we de dingen die op haar bucketlist stonden, te realiseren. Manon wilde naar een voetbalwedstrijd van haar favoriete clubs, een McFlurry eten en de geboorte van de baby van een vriendin meemaken. Ze had ook de wens om een boek te maken dat kinderen als zij zou kunnen helpen. Manon had veel geschreven, maar het lukte haar niet om hier een verhaal van te maken. Er was ook geen tijd meer. Om haar wens uit te laten komen, was Manon op zoek naar een schrijver. Ze had ook iemand op het oog: Dorothée, die ze jaren geleden had ontmoet tijdens een cursus Neuro Linguïstisch Programmeren. Manon, altijd bang voor afwijzing, durfde Dorothée niet te benaderen. Ze vond de vraag té groot. Het contact werd daarom gelegd door een andere vriendin van Manon.”

Intens contact

Maar de vraag om een boek te schrijven was niet te groot voor Dorothée. Het toeval wilde dat ze op dat moment veel nadacht over thema’s als psychische nood. Dorothée: “Uit onderzoek blijkt dat jongeren steeds meer mentale problemen ervaren en het aantal suïcides toeneemt. Ik vroeg me af hoe de samenleving onze jeugd beter kan helpen. Veel mensen, van wie we denken dat het goed gaat, lijden in stilte. Toen ik hoorde dat Manon niet lang te leven had, schrok ik ontzettend. Ook ik ging er door haar berichten op LinkedIn vanuit dat het goed met haar ging. Dit boek schrijven voelde als het enige juiste om te doen. Ik hoefde er dan ook niet over na te denken. In de vijf weken voor haar euthanasie, voerden we iedere dag diepe gesprekken. Ons contact was heel intens, maar omdat we een duidelijk doel hadden, kon Manon het aan.”

Afscheidsborrel

Contact met anderen was te belastend voor Manon. Haar afscheidsborrel organiseerde ze voor anderen, niet voor zichzelf. Ellie: “Manon kreeg die middag veel knuffels en lieve woorden. ‘Ik vind het mooi om mee te maken, maar het beschadigt me ook omdat ik alle liefde niet aan kan’, zei ze na afloop. Verstandelijk wist ze dat mensen van haar hielden, maar ze kon het niet voelen. Liefde was volgens haar te gevaarlijk. Je kon het alleen maar verliezen waardoor de pijn nóg groter werd.”
Wanda: “Manon zag euthanasie als een verlossing. Ze wilde niet dood, maar ze kon niet langer lijden. Het was heel vreemd om haar op de roltrap te zien staan van het ziekenhuis op de dag van haar euthanasie. Ze was uitgelaten, bijna als een kind zo blij. Ze had veertien dierbaren uitgenodigd om bij haar te zijn vlak voor ze stierf. De euthanasie vond in het ziekenhuis plaats omdat ze haar organen doneerde. Manon wilde graag nog een McFlurry eten, dus die werden gehaald, voor iedereen. Tot haar laatste minuten bleef Manon vol humor en taboedoorbrekend. Ze maakten grappen dat ze dat ijsje wel kon eten nu ze door de orgaandonatie eindelijk haar streefgewicht zou bereiken. Met elkaar luisterden we naar muziek voordat we elkaar voorgoed gedag zeiden.”
Herinneringen, inspiratie, inzichten, zelfs nieuwe vriendschappen en straks een boek; Manon laat veel achter. Ellie, Dorothée en Wanda zijn dankbaar dat ze elkaar hebben leren kennen dankzij Manon. Dorothée: “Het boek is absoluut geen pleidooi voor euthanasie of een aanklacht tegen wat dan ook, maar een aanmoediging om goed op elkaar te letten en vaker moedige gesprekken aan te gaan. Wat als we er meer voor elkaars kinderen en voor elkaar kunnen zijn? Wat als we de signalen van mensen met wie het ogenschijnlijk goed gaat, maar die lijden in stilte kunnen herkennen? Op deze vragen proberen we antwoorden te vinden, met Manon in gedachten.”

Er zijn

Er zijn verschijnt 12 december 2023, exact een jaar na het overlijden van Manon. Een deel van de opbrengst gaat naar Het Vergeten Kind, een stichting die zich inzet voor kinderen die te maken krijgen met verwaarlozing en mishandeling. Wil jij ook meehelpen aan de totstandkoming? Ga dan naar Supp.to/er-zijn.

Tekst: Sonja Brekelmans
Foto: Ruud Hoornstra
Visagie: Wilma Scholte

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.