Waarom ineens dat buikje? 8 oorzaken + tips om eraf te komen
19 maart 2024
Bij een buikje denk je al snel dat je te veel gegeten hebt. Maar soms is iets heel anders de boosdoener.
1. Het menstruatiebuikje
Boosdoener: hormonen
* Dit is de oorzaak
“Veel vrouwen hebben in de week vóór hun menstruatie een opgezette buik”, vertelt hormoonspecialist José Buik-Evers. “Dat komt doordat er in de tweede helft van de cyclus verhoudingsgewijs door je lijf te weinig progesteron wordt aangemaakt. Deze disbalans in de hormonen veroorzaakt snaaitrek, waardoor je al gauw te veel suikers en koolhydraatrijke snack eet. En dat veroorzaakt weer een opgeblazen gevoel én buik. Daarnaast zorgt een te laag progesteron ervoor dat je vocht vasthoudt. Zodra de menstruatie doorkomt, keert de hormoonbalans meestal vanzelf weer terug. De eerste dag(en) van de menstruatie kun je daardoor iets meer of dunnere ontlasting hebben dan normaal en verlies je het overtollige vocht weer.” Doei menstruatiebuikje!
* Dit kun je eraan doen
José Buik-Evers: “Heb je meer trek in de dagen vóór je menstruatie? Pas dan op met suikers. Suikerrijke snacks zorgen voor een disbalans in je darmen en voor een opgeblazen gevoel. Eiwitten en gezonde (verzadigde) vetten geven een verzadigd gevoel en helpen snaaitrek te verminderen.”
Tip:
Zo help je je darmen in de dagen voor je menstruatie:
• Eet meer vezels uit groenten en fruit.
• Eet 2 à 3 porties eiwitten per dag, zoals een bakje yoghurt, kaas of ei op brood.
• Drink voldoende water of kruidenthee, liefst 8 tot 10 glazen verdeeld over de dag.
• Beweeg voldoende.
Heb je een menstruatiebuikje? Doe de test!
Ga 2 dagen vóór je menstruatie op de weegschaal staan én 2 dagen nadat je menstruatie is gestart. Merk je dat je die halve kilo weer kwijt bent zonder dat je anders bent gaan eten? Dan was het een menstruatiebuikje.
2. Het overgangsbuikje
* Dit is de oorzaak
Veel vrouwen in de overgang met een gezond gewicht hebben een overgangsbuikje van zo’n 2 à 3 kilo extra op de weegschaal. Dat is normaal én gezond volgens hormoonspecialist José Buik–Evers. “Dit heeft te maken met de daling van het geslachtshormoon progesteron en oestrogeen. Minder progesteron betekent een trager werkende schildklier en een langzamere spijsvertering. Het is belangrijk om hier je voeding op aan te passen, anders vliegen de kilo’s eraan. Daarnaast daalt bij vrouwen vanaf hun ongeveer hun veertigste de productie van het geslachtshormoon oestrogeen, en die stopt vaak helemaal rond je 51ste. Maar eigenlijk kan je lichaam niet zonder oestrogeen, omdat dit hormoon betrokken is bij veel lichaamsprocessen, zoals je cholesterol, gezonde bloedvaten, sterke botten en een elastische, stralende huid. Om een tekort of gebrek te voorkomen, heeft je lijf daar een slimme oplossing voor: het slaat extra buikvet op, waar het een kleine hoeveelheid oestrogeen kan produceren. Dit is jouw o zo belangrijke reservepotje oestrogeen.”
* Dit kun je eraan doen
Boost je spijsvertering door meer te bewegen, zoals wandelen, fietsen, traplopen, huishoudelijke klusjes, tuinieren. Of kweek meer spiermassa met krachttraining. Ook dan schiet je verbranding omhoog. Je spieren zijn namelijk de grootste verbrandingsmotor van je lichaam. Dus hoe meer spierweefsel, hoe hoger je verbranding.
Maak ook gezonde voedingskeuzes. Eet bijvoorbeeld minder suikers, meer groenten en vervang witmeelproducten voor volgranenproducten, zoals volkorenbrood en zilvervliesrijst.
3.Het luchtbellenbuikje
Boosdoener: voeding
* Dit is de oorzaak
Diëtist Cynthia Lochtenberg: “Als je intolerant bent voor bepaalde voeding, kunnen je darmen iets niet goed verdragen en ontstaan er tijdens de vertering extra gassen, ofwel lucht in je buik. Hierdoor kan je buik opzetten.”
* Dit kun je eraan doen
Cynthia Lochtenberg: “Eet tijdelijk minder voedingsmiddelen die gasvorming kunnen veroorzaken, zoals koolsoorten, uien, knoflook, kikkererwten, bonen, linzen, tarwe en dierlijke eiwitten zoals vlees, kip, zuivelproducten, vis en eieren. Helpt dit niet tegen het luchtbellenbuikje? Dan kan het zijn dat je ergens intolerant voor bent zonder dat je het weet. Ga dan naar je huisarts voor een verwijzing naar een diëtist om erachter te komen waar je intolerant voor bent.”
Ook hierdoor ontstaat lucht in je buik:
• Drinken uit een rietje
• Praten met volle mond
• Drinken van koolzuurhoudende dranken
• Ongezonde voeding, met name weinig vezels en veel suikers en dierlijke eiwitten
• Snel eten
• Kauwgom kauwen
• Roken
• Snel praten
4. Het bierbuikje (ja, ook bij vrouwen!)
* Dit is de oorzaak
Als je meer eet dan je verbruikt, kom je over je hele lichaam aan in gewicht. Maar – en nu komt het – drink je veel of vaak alcohol? Dan kom je voorál op je buik aan. Diëtist Cynthia Lochtenberg: “Alcohol betekent voor je lichaam ‘alarmfase 1’. Het gevolg is dat de productie van het stresshormoon cortisol direct omhoog schiet, waardoor je lichaam automatisch meer buikvet opslaat. Bovendien stimuleert alcohol de maagzuurproductie, wat ervoor zorgt dat je lekkere trek krijgt, vooral in een vette hap. Maar omdat bij de afbraak van alcohol al veel energie vrijkomt, is alles wat je bij je drankje eet overbodige energie. Eén keer raden waar dat wordt opgeslagen: inderdaad, op je buik.”
* Dit kun je eraan doen
Cynthia Lochtenberg: “Tja, stoppen met alcohol is de snelste manier om van een bierbuikje af te komen. Wil je toch een alcoholische versnapering? Neem dan liever geen mixdrankjes, omdat die calorierijk zijn en daardoor voor extra vetopslag in de buikholte zorgen.”
Wat dan wel? Probeer eens het verfrissende, alcoholvrije drankje kombucha, of neem bijvoorbeeld jenever met ijs, maar blijf dan wél weg van de borrelplank met vette worsten, kaasjes, noten en bitterballen! Rauwkost zonder dipsaus is bijvoorbeeld een betere combinatie met alcohol.
5. Het stressbuikje
Boosdoener: stress
* Dit is de oorzaak
Spanning stimuleert de aanmaak van het stresshormoon cortisol. En cortisol zorgt voor extra vetopslag rond de buik. Maar er is nog een oorzaak waarom stress invloed op je buik kan hebben. Psycholoog Ryanne van Dooren: “Je darmen worden ook wel het tweede brein genoemd. Dat heeft te maken met de zenuwbanen (nervus vagus) tussen je darmen en hersenen. Dit is de belangrijkste communicatielijn van je lichaam, dat signalen vanuit je darmen doorgeeft aan je hersenen en andersom. Als je stress ervaart, slaat dat direct op je darmen, die daardoor minder goed werken. Zo kan er bijvoorbeeld extra gasvorming in je darmen ontstaan, waardoor je een opgeblazen buik krijgt. Of er ontstaat obstipatie, omdat je doorbloeding en spijsvertering vertragen. En heb je moeite met loslaten, of wil je ergens controle over houden? Dan is de kans groot dat je ook een moeilijke stoelgang hebt. Oftewel: zodra je gaat malen in je hoofd, gaan je darmen juist mínder malen.”
* Dit kun je eraan doen
Psycholoog Ryanne van Dooren: “Bedenk wat de stressfactor is en wat je kunt doen om de situatie minder spanningsvol te maken. Maar je kunt je stress ook fysiek ontladen door in beweging te komen. Ga bijvoorbeeld wandelen of sporten. Zo ondersteun je de processen in je darmen. Wat ook helpt, zijn ademhalingsoefeningen en bewust je lichaam ontspannen. Neem bijvoorbeeld een warm bad of doe een meditatie om de productie van het stresshormoon af te remmen.”
6. Het slaaptekortbuikje
* Dit is de oorzaak
Wanneer je slaaptekort hebt, werken je darmen minder goed én eet je ongemerkt meer en ongezonder. Psycholoog Ryanne van Dooren: “Door slaaptekort stroomlijnen de verbindingen (neuronen) in je hersenen minder goed. Gevolg? Je kunt minder helder nadenken en je hoofd zit sneller vol. Ofwel, je bent stressgevoeliger en sneller overprikkeld. En met een vol hoofd krijg je al gauw de neiging om je maag te vullen. Omdat je brein moe is en je weinig puf hebt om na te denken over een gezonde salade, zwicht je sneller voor makkelijke, calorierijke snacks.”
* Dit kun je eraan doen
Psycholoog Ryanne van Dooren: “Heb je snaaitrek? Bedenk dan of je die snack ook zou eten als je géén slaapgebrek had. En schakel externe hulp in wanneer je zelf minder goed in staat bent om gezonde eetkeuzes te maken. Zet bijvoorbeeld een reminder in je telefoon, plak een briefje op de koelkast dat je gezond wilt eten, of vraag een huisgenoot om je eraan te helpen herinneren. En kies je toch voor chips? Geniet er dan van en voel je achteraf niet schuldig.”
7. Het mamabuikje (na zwangerschap)
Boosdoener: medisch
* Dit is de oorzaak
Huisarts Tamara de Weijer: “Dat je na de bevalling of keizersnee nog steeds een buikje hebt, komt onder andere doordat de baarmoeder vergroot is. Het duurt een paar weken voordat deze weer z’n normale proportie heeft. Daarnaast zijn de buikspieren verslapt en uitgerekt, waardoor je nog een buikje hebt. Net als een elastiekje hebben ook je buikspieren tijd nodig om weer terug te veren.”
* Dit kun je eraan doen
Of je na een zwangerschap je oorspronkelijke platte buik weer terugkrijgt, hangt onder andere af van wat je eet en drinkt, hoeveel je beweegt en de rust die je neemt.
8.Het medische buikje
Boosdoener: medisch
* Dit is de oorzaak
Er is een hele rits aan medicijnen die gewichtstoename kunnen veroorzaken, of die een andere verdeling van vetopslag veroorzaakt. Dit zijn bijvoorbeeld bètablokkers (tegen hoge bloeddruk en hartritmestoornissen), antihistaminica (tegen hooikoorts en huisstofmijtallergie), vrijwel alle antidepressiva en antipsychotica en middeltjes die het stofje corticosteroïden bevatten, zoals crèmes tegen huidirritatie, neussprays en inhalers bij hooikoorts en astma. In Nederland zijn er zo’n 3 miljoen mensen die vrijwel op dagelijkse basis een middel gebruiken dat corticosteroïden bevat. Huisarts Tamara de Weijer: “Wanneer je twee weken een lichte zalf (klasse 1 of 2) gebruikt waar corticosteroïden in zit, krijg je daar niet meteen een buikje van. Maar gebruik je langere tijd een zware zalf (klasse 3 of 4) met corticosteroïden? Dan is die kans op een buikje veel groter.”
* Dit kun je eraan doen
Tamara de Weijer: “Overleg met je behandelend arts of het mogelijk is om af te bouwen met het medicijn waar corticosteroïden in zit. Of vraag of er een alternatief medicijn is dat geen gewichtstoename als bijwerking heeft, want er is vaak veel meer mogelijk dan je denkt.”
Tip van Vriendin
De bestseller Afvallen met gezond en vooral lekker eten bevat 8 complete weekmenu’s, 40 heerlijke recepten en een schat aan informatie over afvallen in het algemeen. Volg de weekmenu’s, proef de recepten en ontdek zelf hoe je afvallen en lekker eten perfect met elkaar kunt combineren. Voor meer info klik op onderstaande button.
Afvallen met gezond en vooral lekker eten
Tekst: Esmir van Wering
Foto: Getty Images
Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.
