Natascha bleek ernstig hartfalen te hebben
30 september 2024
Het vrouwenhart is geen mannenhart, maar dat weet niet iedereen. Vandaar dat het nogal eens voorkomt dat hartproblemen bij vrouwen gemist worden. Het overkwam Natascha (44). “Was er eerder ingegrepen, dan had ik misschien geen hartfalen gehad.”
Natascha: “Tien jaar geleden was ik net bevallen van mijn jongste zoon. Een flitsbevalling, Evan was kerngezond en ook ik herstelde snel. Na tien vrolijke kraamweken vond ik het tijd om weer wat te gaan doen. Ik pakte mijn werk – ik run samen met een goede vriendin een kinderdagverblijforganisatie – op en ging ook weer sporten. Dat laatste deed ik samen met mijn moeder. Ik zie ons nog staan op de crosstrainer. Ik had het niet direct in de gaten, maar ineens gaf mijn hartslagmeter tweehonderd aan. ‘Dat is wel heel hoog’, zei mijn moeder. Ook de sportinstructeur vond het geen normale hartslag. Hij adviseerde naar de huisarts te gaan. Dat deed ik, de volgende dag al. Mijn huisarts echter vond het allemaal niet zo spannend. Hij deed geen nieuwe hartmeting en nam ook geen bloeddruk op. ‘Voortaan moet je je maar iets minder inspannen als je ziet dat je hartslag toeneemt.’ Met die boodschap werd ik naar huis gestuurd.
Een paar weken later voelde ik me opgejaagd en kreeg ik last van hartkloppingen. Ik voelde dat mijn hart z’n best moest doen om het bloed rond te pompen. Veel zorgen maakte ik me er overigens niet om. Ik voelde me verder niet ziek, had ook nergens pijn. Misschien was het toch stress? Ik had het druk met net een baby erbij, de oudste die moest wennen op de basisschool, het werk ging gewoon door en mijn schoonvader was ernstig ziek en had een slechte prognose. Toch ging ik opnieuw naar de huisarts. Hij hoorde mijn verhaal aan. En ook nu onderzocht hij niets. Hij pakte er een kaartje erbij waarop een aantal vragen stonden. Hij zei letterlijk: ‘Wat is je leeftijd? 34. Man of vrouw? Vrouw. Rook of drink je? Nee. Dan zit je niet in de risicogroep.’ Met andere woorden: niks aan de hand. Zijn conclusie was stress. Doe het een paar weken rustig aan.”
Constant benauwd
“Dat advies nam ik ter harte. Ik schakelde terug. Ondertussen overleed mijn schoonvader, het was juli, bijna een half jaar na de geboorte van Evan. We kozen ervoor in zijn huis te gaan wonen en dat zorgde voor een superdrukke zomer. Toch gingen we er eind augustus nog even tussenuit. Toen merkte ik dat ik wat begon te hoesten en het constant benauwd had. De huisarts schreef na de vakantie een antibioticakuurtje voor. Ik merkte dat ik ook wat zwaarder werd. Ook daar had ik een verklaring voor. We aten niet heel gezond en ik zeulde nog steeds wat zwangerschapskilo’s mee. Ik kreeg nog een tweede kuur omdat de hoest niet verdween.
Toen het begin september nog niet over was, begon ik me wel zorgen te maken. Ik weet nog goed dat ik op een avond de slaap niet kon vatten. Ik was zo benauwd, stikte er bijna in. Ik had in de loop der tijd al heel wat kussens onder mijn hoofd verzameld om meer rechtop te liggen. Maar niets hielp. De volgende ochtend kreeg ik geen hap door mijn keel. Zo vol zat ik. En opnieuw ging ik naar de huisarts. Dit keer trof ik onze vrouwelijke huisarts, daarvoor had ik telkens de mannelijke gehad. Of zij meer oog heeft voor de gezondheid van vrouwen, weet ik niet. Maar zij was de eerste die me serieus nam en direct mijn bloeddruk opmat en naar mijn hart luisterde. Ze schrok. Ze checkte ook mijn longen en vermoedde dat er vocht zat. Ze was bang voor een longembolie en stuurde me direct door naar het ziekenhuis.”
Geen dag langer
“Daar ging ik door de medische molen. Al snel kwam uit de onderzoeken dat mijn hart nog maar voor vijftien procent pompte. Hartfalen noemen ze het. Ik had geen dag langer moeten wachten, dan was ik er niet meer geweest. Alle alarmbellen gingen af. Ik moest met spoed naar de hartbewaking. Vijftien procent pompfunctie is zorgelijk. Ikzelf besefte op dat moment nog niet goed wat dit allemaal inhield of wat voor een consequenties het had. Ik stond nog in de regelstand. Mijn moeder en mijn jongste, de zeven maanden oude Evan, waren bij me. Wie haalt Thobian uit school? Belt iemand Gerwin, mijn man? Ondertussen werd ik aan een monitor gekoppeld zodat ze me 24/7 in de gaten konden houden. Het was serieus. Ik kreeg plasmedicatie waardoor het vocht langzaamaan verdween. De meeste hartpatiënten, of eigenlijk mannen, houden vocht vast op hun enkels en bij de polsen. Bij mij zat het vooral in mijn gezicht en rondom de buik. Zes kilo aan vocht had ik verzameld. Pas toen dat weg was en mijn hart enigszins stabiel oogde, we waren toen twee weken verder, mocht ik naar huis. Wat er precies met me aan de hand was, konden ze me nog steeds niet precies vertellen. Daarvoor moest ik naar een academisch ziekenhuis. Wel bleek mijn hart abnormaal groot te zijn.
In een rolstoel kwam ik thuis, met een tas vol medicijnen. Ik voelde me net een oud vrouwtje. In niets leek ik op de jonge moeder die ik wilde zijn. In plaats van voor mijn kinderen zorgen, was ik overgeleverd aan de hulp van anderen. Daar had ik moeite mee. Normaal gesproken ben ik degene die alles regelt, nu moest ik alles uit handen geven. Ik was zo moe. Had ook absoluut nog geen ruimte in mijn hoofd om dingen te verwerken. Er stond een nieuwe afspraak gepland in een academisch ziekenhuis op de harttransplantatie-afdeling. Dat vond ik wel vreemd. Omdat er tot dat moment niemand was geweest die het woord harttransplantatie had genoemd tegen mij. De cardioloog legde later uit dat mijn hartaandoening zodanig ernstig was dat ze niet wisten of het met medicijnen te herstellen was. Voor het eerst hoorde ik ook dat het ging om cardiomyopathie, een chronische hartspierziekte. Mijn hartspier trekt niet meer goed samen en heeft moeite met ontspannen, waardoor hij niet goed meer pompt. Het is in mijn geval erfelijk en waarschijnlijk getriggerd door de tweede zwangerschap. Ze gaven me een voorspelde levensverwachting van vijf jaar. Bizar. Zo slecht voelde ik me nu ook weer niet. Van een harttransplantatie wilde ik toen niets weten. Dat overweeg je toch pas als je helemaal niets meer kunt en alleen maar in bed ligt? Een Icd, een inwendige defibrillator, was de andere optie. Ook dat was voor mij nog een stap te ver. Door de medicijnen die ik slikte, was mijn pompfunctie nét op de grens van ingrijpen of niet. De kans dat de pompfunctie nog beter werd door medicijnen was dus best groot. Dat wilde ik eerst proberen. De cardioloog ging erin mee en stelde voor proefondervindelijk te onderzoeken wat dan de beste medicijncocktail voor mij zou zijn. Ik slik onder andere een flinke hoeveelheid bètablokkers waar je wel heel moe van wordt.”
Boos en gefrustreerd
“Ik ben een periode ontzettend boos en gefrustreerd geweest omdat mijn hartprobleem niet eerder is opgemerkt door mijn huisarts. Voor mijn gevoel heeft hij me totaal niet serieus genomen. En was hij er niet van op de hoogte dat vrouwen heel andere klachten kunnen hebben dan mannen. Was hij dat wel geweest en was er eerder ingegrepen dan was er niet zoveel beschadigd, had ik nu misschien geen hartfalen gehad en was één pilletje misschien wel afdoende geweest. Om een en ander te verwerken, heb ik me aangesloten bij Stichting Vrouwenhart. Ik geef regelmatig presentaties. Aan artsen of vrouwennetwerken. Ik vertel mijn verhaal en maak ze ervan bewust dat het vrouwenhart echt anders is dan het mannenhart. Als ik daarmee maar één andere vrouw kan helpen, is mijn doel al bereikt.
Mijn leven kun je echt opsplitsen in tweeën . Er is een leven voor en een leven na het hartfalen. Ervoor was ik superactief, sportte ik en was niets me te veel. Erna, dus nu, ben ik voor vijftig procent afgekeurd en moet ik altijd nadenken: wat doe ik wel en wat niet. Als ik ’s ochtends ga werken, moet ik ’s middags rusten. Span ik me te veel in, dan lig ik er de volgende dag helemaal af. Soms is dat het waard, soms niet. Het is constant wikken en wegen. Ik kom natuurlijk van ver. Toen ik nog niet de juiste dosis medicijnen kreeg, ging de rolstoel mee. Ik herinner me nog dat we voor het eerst met het hele gezin in de Efteling waren. Ik zat in de rolstoel met Evan in de Maxi-Cosi op mijn schoot. Terwijl de rest van de familie in de achtbaan zat, genoot ik intens van het moment. Tranen stroomden over mijn wangen. Ik was er maar wel mooi nog bij, die dag.
In mijn achterhoofd spookte al die tijd die levensverwachting van vijf jaar. Inmiddels zijn dat er al tien geworden. Laatst zei de cardioloog zelfs tegen me: ‘Als je zo stabiel blijft door de medicijnen en er gebeurt niks geks, dan zie ik geen reden waarom je geen tachtig wordt.’ Dat was voor het eerst dat hij zo positief was. Ik moest echt even schakelen in mijn hoofd. En heel eerlijk: ik blijf altijd rekening houden met het feit dat mijn lichaam de medicijnen op een gegeven moment niet langer accepteert. Tot die tijd vieren we het leven. Volgend jaar vliegen we naar Canada. Dat land stond al een tijdje op ons wensenlijstje. Gerwin en ik hebben er mooie herinneringen aan en willen er nu één aan toevoegen mét onze jongens.”
Waarom is vrouwenhart anders dan mannenhart?
Het is niet zo dat het vrouwenhart er heel anders uitziet dan het mannenhart. Wellicht is het wat kleiner en heeft het een wat snellere hartslag. Wat wél echt verschilt: het hart van een vrouw wordt anders ziek. Vooral bij jonge vrouwen is het ziektebeeld anders dan bij mannen. Mannen grijpen naar hun borst en hebben daar pijn. Vrouwen lopen langer rond met onbegrepen klachten zoals enorme vermoeidheid, pijn tussen de schouderbladen, gevoel dat hun beha te strak zit. Artsen denken dan aan een burn-out, maagproblemen of overgangsklachten, maar niet aan het hart. Maar liefst dertig procent van de hartinfarcten bij vrouwen wordt niet herkend: twee keer zo vaak als bij mannen en vooral bij vrouwen tussen 35 en zestig jaar.
Nog altijd zijn er veel gemiste diagnoses. Gelukkig komt er wel steeds meer aandacht voor de verschillen tussen mannen en vrouwen op het gebied van hart- en vaatziekten. Vrouwen zijn vaak angstiger voor borstkanker, terwijl hart- en vaatziekten een veel grotere bedreiging vormen. Er sterven dagelijks 54 vrouwen aan een hart- en vaatziekte (en 52 mannen) tegenover negen borstkankerpatiënten.
Geslachtshormonen lijken een rol te spelen bij vrouwen, omdat hartinfarcten vaak voorkomen net na de zwangerschap en tijdens de overgang. Het gaat dan niet om een typisch mannelijk hartinfarct maar om bijvoorbeeld het samenknijpen van de vaten in het micro vasculaire vaatbed, de kleinste bloedvaten in het hart. Ook scheurt een vat vaker in plaats van dat het verstopt, een zogenaamd SCAD Spontaneous Coronary Artery Dissection. Blijf alert pijn in de bovenbuik, kaak en rug, kortademigheid, extreme vermoeidheid, duizeligheid en bij een onrustig gevoel.
Meer lezen?
In het net verschenen boek Ook vrouwen krijgen een hartinfarct staan ervaringsverhalen van vrouwen met hartziekten én wordt er ingegaan op man-vrouwverschillen bij hart- en vaatziekten. De makers zijn Jobst Winter, Caroline Verhage en Petra van der Kwartel. Jobst Winter is als cardioloog gespecialiseerd in het vrouwenhart. Caroline Verhage is hartpatiënt en oprichter van Stichting VrouwenHart, waar ze zich inzet om man-vrouwverschillen bij hart- en vaatziekten breder bekend te maken. Petra van der Kwartel is journalist/schrijver.
Ook vrouwen krijgen een hartinfarct
Tekst: Jolanda Hofland
Foto: Mariël Kolmschot
Visagie: Wilma Scholte
Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.
