Last van haaruitval? Dermatoloog legt uit: dít kun je eraan doen

17 januari 2025

Is het voor veel mannen al even slikken als de eerste haren uitvallen, vrouwen schamen zich meestal nog erger voor een dunner wordende haardos. Gelukkig is er vaak wat aan te doen.

Zo groeit een haar

Om te snappen wat haaruitval is, is het handig als je weet hoe een haar groeit. Op je hoofdhuid bevinden zich haarzakjes: haarfollikels, gemiddeld zo’n 100.000. Dit aantal verschilt per persoon en is genetisch bepaald; mensen met blond haar hebben vaak meer haarzakjes dan mensen met zwarte haren. Haren kennen drie levensfasen, legt Sandra Laane, dermatoloog, uit: “De eerste is de groeifase, die gemiddeld vier tot zes jaar duurt: in het haarzakje wordt een nieuwe haar aangemaakt, die een paar jaar doorgroeit. Vervolgens komt de haar in de overgangsfase: de groei stopt en de haar komt wat minder stevig in het haarzakje te zitten. In de derde fase, de rust- of telogene fase, valt de haar uiteindelijk uit. Daarna begint de cyclus opnieuw.” Door dit continue proces is het heel normaal om dagelijks tientallen haren in je kam of borstel aan te treffen: dat zijn de haren die in de rustfase zijn beland. Daarbij neemt naarmate je ouder wordt het aantal haarzakjes af, wordt de haar dunner en de groeifase korter, waardoor je haardos uitdunt. De haargroei kan door verschillende oorzaken verstoord raken. Het gevolg? Haaruitval.

Veelvoorkomende oorzaken

Er zijn zo’n dertig tot veertig aandoeningen of oorzaken die tot haarverlies kunnen leiden. Bij vrouwen gaat het vaak om een van de volgende vijf, zegt Sandra Laane: “Allereerst zie je bij vrouwen vaak alopecia androgenetica. Dat wil zeggen dat haarzakjes een verhoogde gevoeligheid hebben voor androgenen, een mannelijk hormoon dat ook vrouwen aanmaken. Het is meestal niet zo dat je meer van dat hormoon aanmaakt, de haarzakjes zijn er alleen gevoeliger voor. Hierdoor wordt het haar boven op het hoofd dunner. Vaak heeft dit met erfelijkheid te maken en zie je dat meerdere familieleden het hebben. Vooral na de menopauze kan deze vorm optreden.” Een tweede soort haaruitval die veel bij vrouwen voorkomt, is telogeen effluvium, wat betekent dat veel haren tegelijk in de telogene fase (de fase waarin het uitvalt) terechtkomen. “Deze vorm zie je vaak na gebruik van bepaalde medicijnen, stress, ziekte (zoals schildklierafwijkingen), het volgen van een streng dieet of na een zwangerschap.” De derde vorm van haaruitval die Sandra regelmatig bij vrouwen in haar spreekkamer ziet, is tractie alopecia: “Hierbij vallen haren uit doordat ze te strak worden vastgebonden in een staart of vlechtjes. Bij donkere vrouwen zie je dit probleem bij te strak ingevlochten kapsels.” Een keer een strakke staart is niet erg, maar staat door je haardracht constant veel kracht op het haar, dan kunnen kale plekjes ontstaan. Overigens kunnen ook veelvuldig gebruik van krul- of stijltang tot haaruitval leiden, zegt Laane: “Je krijgt dan ‘bubble hair’, waarbij de haarschacht geknikt is.” Als vierde oorzaak noemt ze eczeem: “Er is dan sprake van een rode, schilferende hoofdhuid. Door de jeuk wrijf en krab je veel, met als gevolg haaruitval.” Tot slot kan een afwijking aan de haarschacht de oorzaak zijn van haarverlies, maar dit komt minder vaak voor.

Schaamte

Niet alleen mannen kunnen dus te maken krijgen met een dunner wordende haardos, ook bij vrouwen is haaruitval een veelvoorkomend probleem. Zo’n 40 procent van alle vrouwen krijgt er ooit mee te maken, soms al op jonge leeftijd. De schaamte die dunner wordend haar of zelfs kale plekken met zich meebrengt, maakt het probleem alleen maar groter, stelt Sandra Laane. “Je haar heeft te maken met mooi gevonden worden, met je aantrekkelijk voelen en er jong uitzien. Het is een van de eerste dingen aan je uiterlijk die opvallen. Als dat ineens wegvalt, kun je je enorm onzeker voelen. In mijn spreekkamer zie ik regelmatig vrouwen die door hun haaruitval te maken krijgen met psychische problemen. Ze trekken zich terug, vermijden sociale contacten. Ze durven er niet open over te zijn, zo diep zit de schaamte.” Begrijpelijk, maar ook zonde, want: “Soms is behandeling van het probleem heel goed mogelijk.”

Verschillende mogelijkheden

Om achter de oorzaak van de haaruitval te komen, wordt meestal een haarwortelonderzoek gedaan. Dit kan met een haarscan, een soort detailfoto om de groeifase van het haar te bepalen. Daarnaast wordt soms een biopt genomen: een stukje huid en haar worden onder de microscoop bekeken. Verder wordt bloed onderzocht op tekorten aan bijvoorbeeld ijzer en vitamine D3. Al deze onderzoeken samen moeten aanknopingspunten opleveren voor de behandeling, legt Sandra Laane uit: “Corticosteroïdlotions (ontstekingsremmers) kunnen helpen, soms worden ook antibiotica voorgeschreven. Gaat het om alopecia androgenetica, dan schrijven we vaak het middel spironolacton voor, of het haargroeimiddel minoxidil lotion. Dit laatste middel zorgt echt voor haargroei, dus je moet het vooral niet op andere plekken smeren. Nadeel is wel dat de haargroei stopt zodra je ophoudt met smeren.” Is eczeem de boosdoener, dan moet een allergietest uitwijzen waardoor de huiduitslag wordt veroorzaakt, zodat het probleem verholpen kan worden. Of kaalheid helemaal op te lossen is, hangt ook af van de mate van littekenvorming, zegt Laane: “Bij littekenvorming verschrompelen de haarzakjes, en kunnen er geen nieuwe haren meer groeien. Maar voor veel oorzaken geldt: als je er op tijd bij bent, is er nog geen sprake van littekenvorming.”

Wat kun je zelf doen voor gezond haar?

Om je haardos vol en gezond te houden, kun je het nodige zelf doen, tipt Sandra Laane: “Zorg allereerst dat je gezond en gevarieerd eet, zodat je voeding genoeg eiwitten en ijzer bevat. Ook belangrijk: voldoende vitamine D3 binnenkrijgen. In westerse landen, waar de zon niet dagelijks uitbundig schijnt, ligt een tekort op de loer. Vitamine B-complex, dat vaak wordt geadviseerd voor gezond haar, heeft minder effect, tenzij je er aantoonbaar te weinig van binnenkrijgt.” Nog een belangrijke tip: “Niet roken! Roken zorgt voor een minder goede doorbloeding. Rond de haarzakjes bevinden zich de kleinste bloedvaatjes van je lichaam, en als de doorbloeding vermindert, bezuinigt het lichaam het eerst op je huid – en dus ook je haren – waardoor de haarwortels minder voeding en zuurstof krijgen.” Verder is het verstandig om je haar niet dagelijks te mishandelen met de krultang, en strakke vlechten of staarten te vermijden. Over haarverf hoef je je niet zo’n zorgen te maken, stelt Sandra Laane gerust: “Dat leidt niet tot haaruitval.” Tot slot: probeer stress zo veel mogelijk te beperken: bij stress kunnen haren versneld in de rustfase terechtkomen.

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.