Rouw en verdriet om je huisdier: zo ga je ermee om
17 januari 2025
Hoe verschrikkelijk ook, op een dag is het zover: je huisdier overlijdt. Soms na een lang ziekbed, soms onverwacht. Maar het verdriet is er niet minder om. Hoe ga je om met dit afscheid?
1. Het juiste moment
Huisdieren vormen onderdeel van het gezin. Ze maken langere tijd deel uit van ons leven. Bij katten kan dat wel twintig jaar zijn, bij honden soms wel vijftien jaar. Kleinere dieren als cavia’s en konijnen, fretten, muizen, ratten en vogels leven vaak wat korter. Maar we zijn allemaal gek op ze en willen ze zo lang mogelijk bij ons houden. Toch komt er vaak een moment dat jij als baasje moet beslissen over het leven van je huisdier. Het kan zijn dat je dier al ouder is en steeds meer klachten krijgt, zoals pijn door artrose, of tumoren. Maar een jonger dier kan natuurlijk net zo goed een ernstige ziekte of ongeluk krijgen. Hoe bepaal je dan als baasje wat het juiste moment is om afscheid te nemen en te kiezen voor euthanasie? Als eigenaar kun je zelf naar je dier kijken en je afvragen: wat kan het allemaal nog? Eten en drinken, wandelen, horen, zien? Heeft je dier nog lol in de dingen die het altijd leuk vond, zoals knuffelen of spelen? Is het nog een dierwaardig leven? Wat zijn je eigen afwegingen, wat maakt het extra moeilijk om afscheid te nemen van je dier? Had het dier een sterke band met iemand die er niet meer is of kun je hierna geen huisdier meer nemen door je eigen leeftijd? Goed om te weten: bij deze moeilijke beslissing kun je hulp vragen aan je eigen dierenarts of -assistente. Zij zijn expert op het gebied van diergeneeskunde en hebben ervaring met het maken van deze afweging. Je kunt met hen bijvoorbeeld ook bespreken wat je thuis kunt doen om je dier het laatste stukje van zijn leven zo prettig mogelijk door te laten maken.2. De euthanasie
Is euthanasie de beste optie voor je huisdier, dan is het goed om wat dingen op een rijtje te zetten. De plek van overlijden bijvoorbeeld. Voor veel dieren is het minder stressvol als de euthanasie thuis kan plaatsvinden. Ze hoeven dan niet meer naar de praktijk gebracht te worden, maar blijven in hun vertrouwde omgeving. Ook voor jou als baasje is dat vaak prettiger. Je kunt zelf bepalen hoelang je afscheid wilt nemen en zo zijn ook eventuele andere huisdieren erbij als hun huisgenoot overlijdt. Het kan zijn dat je een voorkeur hebt voor een bepaalde dierenarts uit de praktijk om de euthanasie uit te laten voeren. Misschien wil je dat je kinderen erbij zijn om afscheid te kunnen nemen van je dier. Met je dierenarts of -assistente kun je dit bespreken. Zij kunnen je vertellen welke mogelijkheden de praktijk heeft. Een thuiseuthanasie kan meestal wel, maar niet altijd op elk moment. Het is handig dit gesprek van tevoren te voeren en niet op het moment van de euthanasie zelf. Iedere dierenarts zal zijn best doen de euthanasie zo goed en prettig mogelijk te laten verlopen.3. Na de euthanasie
Als baasje rest na de euthanasie nog de vraag: wat wil je met het lichaam van je dier? In Nederland zijn er vier mogelijkheden. Je kunt je dier begraven in je eigen tuin. Dat mag onder bepaalde voorwaarden in heel Nederland, op een paar uitzonderingen na (vraag dit na bij je eigen dierenarts of de gemeente waar je woont). Je kunt je dier ook laten begraven op een dierenbegraafplaats. Een andere optie is om je dier te laten cremeren. Er zijn in ons land meerdere diercrematoria. Voor elk budget is een crematie mogelijk. Bij een individuele crematie kun je de as van je dier terug ontvangen. De as kun bewaren in een urn, een sieraad of kunstvoorwerp. Je kunt er ook voor kiezen om de as uit te strooien. Een vierde optie is destructie. Laat je je huisdier achter bij de dierenarts zonder een voorkeur door te geven, dan wordt je dier samen met andere dieren en dierlijk afval industrieel vernietigd. Tot slot kun je (in de regio Utrecht) het lichaam van je dier beschikbaar stellen aan de wetenschap, via het Dierendonorcodicil. Jouw dier wordt dan ingezet voor onderwijs aan dierenartsen in opleiding aan de faculteit Diergeneeskunde in Utrecht. Voor dit onderwijs zouden anders proefdieren worden gebruikt. Dierenartsenpraktijken kunnen zich aanmelden voor deelname aan het Dierendonorcodicil. Je eigen dierenarts kan je hier meer over vertellen. Denk goed na welke keuze voor jou als baasje het beste voelt. Er is geen goed of fout. Ook bij het maken van deze keuze, kan het fijn zijn om met je eigen dierenarts de mogelijkheden te bespreken.4. Rouw en verdriet
Na het verlies van je huisdier begint de rouwfase, dit proces voelt vaak hetzelfde als na het verlies van een geliefd persoon. In het begin is er vaak onbegrip: je kunt je niet voorstellen dat je dier er echt niet meer is. Het kan ook zijn dat je boosheid voelt, omdat je dier er niet meer is. Al die gevoelens zijn normaal en mogen er zijn. Uiteindelijk is er de fase van acceptatie dat je dier er niet meer is en dat het leven verdergaat. Hoelang dit rouwproces duurt, verschilt per persoon. Eerdere ervaringen met het verlies van dierbaren kunnen hierbij een rol spelen. En natuurlijk maakt het uit wat voor binding je had met je dier. Belangrijk bij het verwerken van verdriet is om er met mensen over te praten die jou begrijpen. Dat kan binnen het gezin, de familie, vrienden of bekenden. Maar ook je dierenarts of -assistente, die jouw dier al jaren kenden, kunnen steun en een luisterend oor bieden. De meeste mensen die zelf een huisdier hebben verloren, begrijpen dat heel goed. Soms kan het prettig zijn om een fotoboek van je dier te maken of op een andere manier een herinnering te maken. Ook wandelen op plekken waar je altijd liep met je hond kan heilzaam zijn bij het verwerken van je verlies. Doe het vooral op een manier die voor jou goed voelt. Heeft het verlies van je huisdier zo veel impact, dat je niet meer goed kunt functioneren? Er zijn speciale hulpverleners die zich hebben toegelegd op het ondersteunen van mensen bij rouw en verdriet. Tekst: Erica Holmes Foto: Getty ImagesMeer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.
