Last van jeuk? 5 mogelijke oorzaken (én oplossingen)
2 september 2021
Nee, niet krabben! Maar niks doen is ook geen optie – gek word je ervan. Wat je wél kunt doen tegen jeuk, lees je hier.
1. Huidaandoeningen
Ruim 2 miljoen mensen in Nederland leven met een huidaandoening, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Eczeem en psoriasis zijn de meestvoorkomende huidziektes, maar ook netelroos en schurft komen veel voor.
Een huidaandoening kenmerkt zich door een droge huid, rode plekken, bultjes of blaasjes die – daar heb je ’t al – extreem jeuken. Herkenbaar? De huisarts kan jou precies vertellen van welke aandoening jij last hebt, hoe je eraan komt (bijvoorbeeld door een bacterie of virus) én hoe je de jeuk behandelt. Vaak is een crème of medicatie voldoende.
Wat kun je zelf doen?
Als je last hebt van rode, jeukende plekjes, probeer dan niet te krabben en niet te heet te douchen (en het liefst zonder zeep). Zonlicht vermindert de jeukklachten, zorg er alleen wel voor dat je huid niet verbrandt. Ook insmeren met aloë vera gel kan de boel verzachten.
2. Insectenbeten
Ah nee, een zoemende mug houdt je ’s nachts wakker! Dat wordt een jeukende bult, morgen… Ook beten van bijen, wespen, muggen, vlooien en bedwantsen veroorzaken jeuk. Ben je overgevoelig voor insectenbeten? Dan reageert je lichaam wat heftiger: de plek waar je bent gestoken, maar ook je ogen, lippen, keel en tong kunnen opzwellen. Ga op zo’n moment uit voorzorg altijd naar de huisarts.
Wat kun je zelf doen?
In de winkel koop je (dure) zalfjes, maar met wat simpele huis-tuin-en-keukenproducten kom je al een heel eind. Wist je bijvoorbeeld dat azijn heel goed helpt tegen jeuk? En citroen- en limoensap hebben antibacteriële eigenschappen én zijn geweldig om jeuk tegen te gaan. Is de plek waar je geprikt bent opgezet, dan kan een ijsklontje de zwelling en jeuk flink verzachten.
3. Allergie
Van eieren en cosmetica tot medicijnen, dieren en planten: ze kunnen allemaal een allergische reactie veroorzaken als je er gevoelig voor bent. Zoals vlekjes en/of jeuk. Dat is een overdreven afweerreactie van je lichaam om te laten merken dat je er niet tegen kunt. Meestal ontstaan de klachten meteen na het contact met de allergische prikkel, een enkeling krijgt pas na een paar uur jeuk.
Wat kun je zelf doen?
Als je niet weet waar je allergische reactie vandaan komt, geeft een allergietest bij de huisarts of een specialist meer duidelijkheid. Vaak stopt de jeuk zodra je de trigger hebt gevonden en die weet te vermijden.
4. Systemische aandoeningen
Het komt misschien niet zo snel in je op, maar ook inwendige ziekten kunnen jeukklachten geven. Zo veroorzaakt een traag werkende schildklier een droge huid (met kriebelende schilfertjes tot gevolg) en ontstaat er bij een leverziekte jeuk door de ophoping van galzouten die de lever niet kan uitscheiden. Heb je nierschade? Dan hopen afvalstoffen zich op in je lichaam, wat ook weer zorgt voor jeuk. Vooral bij kankersoorten in het bloed, zoals lymfomen, treedt jeuk vaak op.
Wat kun je zelf doen?
Probeer niet te krabben, hoe moeilijk dat ook is. Verlicht de warme en jeukende huid met een mentholcrème of koud kompres.
5. Psychische aandoeningen
Soms kan de (huis)arts geen lichamelijke oorzaak van de jeuk vinden. Dan kan het zijn dat psychische problemen zoals een depressie, bipolaire stoornis of psychose jeuk veroorzaken. Hoe dat kan? Op momenten dat er veel spanning in je lichaam zit, ben je extra alert op prikkels. Hierdoor reageert je lichaam extremer dan normaal. Vaak leidt dit tot dwangmatig krabben, raakt je huid geïrriteerd en gaat hij nog meer jeuken.
Wat kun je zelf doen?
Het is belangrijk om die vicieuze cirkel onder begeleiding van een specialist te doorbreken.
Blijf je klachten houden? Neem altijd even contact op met de huisarts voor meer informatie.
Tekst: Malu Pesulima.
