Een hersenschudding zette alles op zijn kop voor Nathalie

18 december 2023

Een lichte hersenschudding klinkt misschien niet zo ernstig, maar kan je leven behoorlijk on hold zetten. Zo’n tien tot dertig procent van alle mensen met een hersenschudding heeft na drie maanden nog klachten. Zo ook Vriendin-redacteur Nathalie (46). “Na het uitruimen van de vaatwasser was ik al moe.”

Eind december 2021

Met een hoofd vol deadlines en decemberdrukte haast ik me ’s avonds naar mijn auto. Ik zie een bevroren plas op straat over het hoofd en voor ik het weet, schiet ik vol onderuit en beland met een harde knal met mijn achterhoofd op straat. Ik ben me kapot geschrokken en heb me pijn gedaan. Voor de zekerheid ga ik met mijn man naar de huisartsenpost.  De dienstdoende arts vraagt of ik buiten bewustzijn ben geweest (nee, dus gelukkig geen hersenschudding, concludeert hij), loopt mijn lichaam na (niks gebroken) en checkt met wat testjes en een lampje mijn neurologische reflexen (in orde). Met het advies: ‘Je zult wel flink spierpijn krijgen, neem maar wat pijnstilling’, stuurt hij me naar huis. We vieren kerst en ook de verjaardag van mijn jongste zoon. Tijdens het bakken van zijn feesttaart merk ik dat ik over ieder stapje enorm moet nadenken. Met oudjaar heb ik geen zin in champagne en vlak na het vuurwerk duik ik mijn bed in.
Begin januari ga ik op pad voor een interview, maar kan mijn aandacht niet goed bij het gesprek houden en als ik thuiskom, herinner ik me niet zo goed meer wat we besproken hebben. Ook het schrijven gaat tergend langzaam. Omdat ik een stevige deadline heb, werk ik door, ondanks mijn hoofdpijn. Met veel paracetamol, hangen en wurgen krijg ik het voor elkaar, maar zodra ik mijn laptop dichtklap, ben ik kapot. Aan tafel zitten met mijn man en drie pubers lukt me niet meer. Hun gepraat, gelach en gekibbel trek ik totaal niet. Veel te veel prikkels. Het liefst vlucht ik weg van tafel, wég van alles. Omdat ik voel dat er iets niet in orde is, ga ik naar de huisarts. Ze hoort mijn verhaal aan en zegt dat ik zeer waarschijnlijk een lichte hersenschudding heb. Ze stuurt me door naar de fysio voor mijn stijve nek en strakke schouderspieren en ik krijg een verwijsbrief voor ergotherapie.
Wat een hersenschudding eigenlijk precies is, vraag ik voor dit artikel aan hersenletseldeskundige en huisarts Rosanne Koster. Ze legt uit: “Op het moment dat jij die smak op je achterhoofd maakte, is je brein van voren naar achteren geklapt in je schedel. Je hersenstam krijgt vaak ook een klap. Je grijze en witte hersenmassa hebben een beweging gemaakt ten opzichte van elkaar. Daardoor zijn de zenuwen uitgerekt. Ook zijn er misschien wel microbloedinkjes ontstaan. Die zijn vaak niet op een scan te zien, maar kunnen er wel voor zorgen dat de hersenen tijdelijk niet goed functioneren. Volgens de nieuwste onderzoeken kun je ook zónder dat je buiten bewustzijn bent geraakt een hersenschudding hebben. Een subconcussive blow, zoals dat heet. Lang niet alle huisartsen zijn van deze inzichten op de hoogte. Licht traumatisch hersenletsel, zoals we een hersenschudding liever noemen, wordt daardoor nog weleens gemist in de spreekkamer. Dat is jammer, want daardoor krijg je niet de juiste adviezen en kan het herstel langer duren.”

Half januari 2022

De vaatwasser uitruimen, een wandelingetje met de hond, een wasje vouwen, koken; alle dingen die ik normaal gesproken zonder nadenken deed, kosten me enorm veel moeite. Als er iets van spanning bijkomt, zoals een onverwacht telefoontje of een discussie met een van de kinderen, komt de hoofdpijn onvermijdelijk opzetten. Ik slaapt slecht, wat het ook niet beter maakt. De hele dag door heb ik last van oorsuizen en hoe vermoeider ik raak, hoe harder de centrifuge in mijn hoofd begint te loeien. Iedere dag eindigt met hoofdpijn. Op 18 januari ben ik jarig en ik zie ik als een berg op tegen bezoek, telefoontjes en appjes. Ik wil eigenlijk helemaal niks meer en besluit ook mijn werk voor onbepaalde tijd neer te leggen.
Dat de meest simpele dingen zo’n impact hadden, is volgens hersenletseldeskundige Rosanne goed te verklaren: “Bij licht traumatisch hersenletsel werken de zenuwcellen in het brein tijdelijk minder goed. Ondertussen heb je je hersenen wel bij zo’n beetje alles wat je doet nodig. Om toch te kunnen lopen, lezen en bijvoorbeeld koken, gaat je brein omwegen gebruiken. Dat kost meer tijd en energie, wat zorgt voor klachten als hoofdpijn, vermoeidheid en overprikkeling. Wat je wil, is dat je je oude routes weer gaat oppakken. Dat zijn je snelste en meest efficiënte wegen. Om dat te bereiken, heeft je brein eerst rust nodig. Je kunt het vergelijken met door je enkel gaan. Dan ga je ook niet nog even twintig kilometer wandelen, maar leg je je enkel hoog. Als de zwelling afneemt, maak je eerst een korte wandeling en bouw je je activiteiten gedoseerd op. Zo werkt het met je brein ook. In veel gevallen knapt iemand met een hersenschudding gelukkig binnen een paar weken weer goed op, maar niet altijd. Door overbelasting blijf je de omweg gebruiken en houd je langer last.”

Februari 2022

Mijn grote redding is ergotherapeut Margreet. Ze leert me in kaart brengen hoeveel energie iets kost. Het streven is om op een dag twintig punten te verdelen. Dingen die me veel energie kosten (het gekletter van kopjes, borden en bestek tijdens het uitruimen van de vaatwasser, een discussie met een van de kinderen) geef ik 3 punten, gemiddelde activiteiten als aan tafel met elkaar eten kost 2 punten en lichte inspanning als aankleden of een wasje ophangen 1 punt. Met een halfuur rusten verdien ik 1 punt terug. Het geeft een fijne houvast, zorgt ervoor dat ik energie overhoud om te herstellen en dat ik er ’s middags na schooltijd voor mijn kinderen kan zijn. Iedere twee uur moet ik een kwartier gaan liggen. Prikkels demp ik waar het kan. Ik laat de hond uit met een zonnebril op en zet mijn telefoonscherm op donker.
Een vriend die meerdere malen een hersenschudding heeft gehad, praat me moed in: ‘Het gaat echt over. Het is heel vervelend, maar je moet je erbij neerleggen.’ De fysio zegt iedere afspraak weer: ‘Je herstel kan twee weken duren, twee maanden, maar ook anderhalf jaar.’ Deze onzekerheid stelt me gek genoeg gerust en helpt me te accepteren dat dit het nu is. Ik probeer een voldaan gevoel te halen uit iedere dag en te genieten van de kleine dingen. Een bos bloemen op tafel zetten, de kaartjes die ik krijg, wandelen met de hond. Eten koken is een inspannende klus, maar ik doe het bijna iedere dag. Ik word er af en toe moedeloos van dat alles ‘op de bon’ is. Als er een vriendin een uurtje komt koffiedrinken, moet ik daarvoor of daarna mijn rust pakken. Doe ik te veel, dan word ik gelijk teruggefloten door flinke hoofdpijn. Soms vliegt het me aan. Hoe ga ik ooit weer aan het werk als ik al moe word van een rondje van vijf minuten fietsen naar de brievenbus? 

Eind maart

Als er eind maart drie maanden voorbij zijn, realiseer ik me dat ik er nog lang niet ben. Ik hoor nu bij de tien tot dertig procent van de mensen die na een hersenschudding langer dan drie maanden klachten houdt. Postcommotioneel syndroom, heet dat met een mooi woord. Rosanne: “Bij bepaalde risicogroepen blijft het brein omwegen gebruiken. Bijvoorbeeld als iemand al vaker een hersenschudding heeft gehad. Ook bij mensen die eerst overbelasten en vervolgens onderbelasten, zoals jij, kan herstel langer duren. Ook mensen bij wie het stresssysteem de hele tijd aanstaat en die moeilijk kunnen ontspannen, lopen verhoogd risico op vertraagd herstel, evenals mensen met psychische problemen waardoor het brein al overbelast is. Wie langdurig last blijft houden, is vaak al in een vroeg stadium te voorspellen. Daarom is het verstandig om, als je na twee weken nog helemaal geen verbetering merkt, naar de huisarts te gaan, zodat tijdig hulp kan worden ingeschakeld van bijvoorbeeld een ergotherapeut, fysiotherapeut, revalidatiearts en/of psycholoog om het herstel te bevorderen.”

Voorjaar 2022

Met het verglijden van de weken merk ik dat ik kleine stapjes vooruit ga. Ik heb veel aan tips van lotgenoten die online genoeg te vinden zijn. Ik koop een spijkermat, een uv-werende zonnehoed en speciale oordoppen die de omgevingsgeluiden filteren. Er gaan dagen voorbij zonder dat ik hoofdpijn heb, maar het gesuis in mijn hoofd en de vermoeidheid zijn er nog. Stap voor stap bouw ik uit wat me energie geeft. Ik durf steeds meer uit te proberen. Hierbij aangemoedigd door de ergotherapeut en inspirerende posts op het insta-account @herstelbijhersenletsel van Rosanne. ‘Je kunt je brein niet verder kapot maken als je een keer te veel doet’ en ‘Ga er met nieuwsgierigheid in’ worden mantra’s die me vertrouwen geven. In april ga ik met oordoppen in mee naar een theatervoorstelling bij mijn dochter op school. Het licht, geluid en de volle zaal denderen over me heen. De volgende ochtend voel ik me alsof ik een nacht heb doorgehaald, maar ik heb het wél gedurfd en gedaan. Ik prijs me gelukkig met een gezin, familie en vrienden die geduld met me hebben. Wat me af en toe uit mijn loodje tikt, zijn opmerkingen van kennissen als: ‘Mag ik zeggen dat het nu wel erg lang duurt?’ Als een vriendin appt: ‘Ik mis je wel een beetje’, rolt er een traan over mijn wang. Ja, ik mis mezelf ook.

Najaar 2022 tot nu

Na negen lange maanden klap ik na de zomervakantie mijn laptop open. Ik begin met een kwartiertje schrijven en bouw dit in een paar maanden op tot dagelijks vier uur. Ik voel me meer en meer mezelf worden en krijg steeds meer energie voor alles wat het leven leuk maakt. In de voorjaarsvakantie stort ik me zelfs in het feestgedruis van de après-ski en geniet als nooit tevoren. Het gaat goed met me, bijna alsof er nooit iets is gebeurd. Ik voel me gelukkig, want het had ook heel anders kunnen aflopen. Rosanne beaamt dat lang niet iedereen zo goed herstelt: “Ik zie in mijn werk heel veel schrijnende gevallen van mensen die na een klein ongelukje onterecht van een behandelend arts te horen kregen dat er niks aan de hand is en vervolgens totaal vastlopen op alle vlakken van het leven. In mijn ogen is dat een gemiste kans! Met de juiste aanpak en ondersteuning kan nagenoeg iedereen herstellen van licht traumatisch hersenletsel, daar ben ik van overtuigd.”

Tekst: Nathalie van der Brug
Foto: Getty Images

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.