Karen zet zich in voor dierenwelzijn: ‘Ik kan echt niet tegen onrecht’

7 september 2023

Karen Soeters (49) komt haar hele leven al op voor de rechten van dieren. Ze filmt wantoestanden bij broodfokkers, haar stichting timmert hokken voor zwerfkatten in Odessa en ze maakt een documentaire over Sam, een varken dat werd gered uit de vee-industrie.

Karin: “Op mijn vijfde aten we een keer kippenboutjes en ik vroeg aan mijn moeder: ‘Waar komen die eigenlijk vandaan?’ Ze legde uit dat we een kip aten en vanaf dat moment heb ik nooit meer vlees gegeten. Ik heb een groot rechtvaardigheidsgevoel. Op de middelbare school zette ik me bijvoorbeeld met hart en ziel in voor Nederland bekent kleur, een antiracismebeweging. Ik kan niet tegen onrecht, of dat nu om mensen of dieren gaat. Dat ik uiteindelijk voor dieren heb gekozen, is omdat ze niet voor zichzelf kunnen opkomen en ze geen stem hebben.
Van het wetenschappelijk bureau van de Partij voor de Dieren was ik veertien jaar lang directeur. Twaalf jaar geleden begon ik met het oprichten van een dierenomroep en daarvoor zijn 50.000 leden nodig. Dat is niet gelukt, maar het leidde wel tot Animal Today, de grootste dierennieuwssite van Nederland en tot House of Animals, een dierenbeschermingsorganisatie. Inmiddels werken er zestig vrijwilligers en een aantal vaste krachten. We doen onder andere onderzoek naar hondenbroodfokkers, we filmen undercover bij paardenmarkten en strijden tegen illegale handel in beschermde diersoorten en misstanden tijdens veetransporten.
Die onderzoeken hebben onder meer geleid tot politieonderzoek en Kamervragen. In mei is de wet tegen dierenmishandeling aangescherpt. Nu kan iemand die keer op keer de fout ingaat bij bijvoorbeeld het fokken van honden een houdverbod opgelegd krijgen. Daar ben ik heel blij mee, omdat we maar al te vaak zagen dat een fokker die een straf opgelegd had gekregen omdat hij zijn dieren verwaarloosde, daarna doodleuk weer honden ging houden die hij weer slecht behandelde. Ook kunnen dierenmishandelaars een veel hogere boete krijgen en is de maximale gevangenisstraf verhoogd van drie naar vijf jaar.
Probleem is wel dat er ook gehandhaafd moet worden. Wordt wel gecontroleerd dat een fokker niet weer de fout ingaat? En worden de hoge straffen ook toegepast? De hoogste straf die tot nu toe in Nederland is gegeven voor het mishandelen van dieren is zes maanden. Die straf kreeg een man die zijn hond verdronk door hem in een met stenen verzwaarde zak te stoppen en die in een meer te laten afzinken.”

Varken Sam

“Veel dierenleed ontstaat uit onwetendheid. Ik ben bijvoorbeeld opgegroeid in Brabant waar meer dan vijf miljoen varkens wonen, maar ik had er nog nooit een gezien. Bizar toch? Ik dacht: laat ik nu eens geen documentaire maken over hoe varkens in de vee-industrie worden behandeld, maar laten zien wat voor dier een varken eigenlijk is. Hebben ze een eigen karakter? Zijn ze slim? Hoe gaan ze met elkaar om?
Stichting Melief vangt verwaarloosde dieren op en kreeg van een boer de zwangere zeug Sam aangeboden. Dat varken wilde hij wel kwijt omdat ze al negen jaar oud was. Sam zijn we nu al twee jaar aan het volgen. Toen ze aankwam bij de boerderij van Melief, dacht ik: die huppelt naar buiten, dolblij dat ze uit de overvolle stal is. Maar dat was niet zo. Stijf van angst bleef ze op de laadklep van de trailer staan. Ze was nog nooit buiten geweest en dat zag je ook aan haar bijna doorschijnend witte huid en haar rooddoorlopen ogen van de ammoniak in de stal. Alle buitengeluiden waren nieuw voor haar, andere dieren had ze nog nooit gezien en ze wist niet wat stro was. Ook de modderpoel vond ze heel eng. Om haar te lokken zijn we in de modderpoel gaan zitten en toen durfde ze wel. Dat vond ik zo ontroerend.
Sam heeft heel veel meegemaakt. Ruim zes jaar van haar leven was ze zwanger en ze heeft in de negen jaar dat ze bij die boer was 230 biggen gekregen. Als ze moest bevallen werd ze tussen stangen gelegd omdat de boer bang was dat ze anders op de biggen ging liggen. Na vier weken werden de biggen bij haar weggehaald zodat ze snel weer zwanger kon worden. Toen ze bij Melief beviel, kon ze voor het eerst moederen over haar biggen en ze maandenlang zelf voeden. Van haar kinderen leerde Sam pas hoe het is om een varken te zijn. Dat je kunt spelen en in de modder rollen, en dat je ook andere dingen kunt eten dan mengvoer van de fabriek.
In de twee jaar dat ik Sam en haar biggen volg, kwam ik erachter dat elk varken een ander karakter heeft. Hippo wil bijvoorbeeld graag door iedereen geknuffeld en geaaid worden, Bunny is echt een moederskindje, die blijft dicht bij Sam. En Sharky speelt graag met een bal en is altijd in voor gezelligheid. Volgens wetenschappers hebben varkens de intelligentie van een kind van drie en communiceren ze door te knorren. Er zijn wel 26 verschillende geluiden waarmee ze aan elkaar duidelijk maken wat ze willen. Gaan ze ’s avonds slapen in de stal, dan is dat elke keer weer een voorstelling. Die wil niet naast die liggen en die wil juist per se bij die. Staat er een op om te plassen – varkens zijn zindelijk, die doen dat op één plek – dan komen ze allemaal luid protesterend weer overeind en begint het hele schouwspel opnieuw. Zo grappig om te zien.”

Doodsbedreigingen

“In de vee-industrie zijn ze het dierenwelzijn volledig uit het oog verloren. Meestal is het argument: dat doen we nou eenmaal zo. Het onverdoofd castreren van mannelijke varkens wordt normaal gevonden, net zoals staarten afknippen omdat de dieren anders in elkaar staarten gaan bijten. Dat ze dat doen omdat ze met veel te veel beesten in een te kleine ruimte staan waar ze zich stierlijk vervelen, daar wordt niet bij stilgestaan.
Kippen worden gevangen door ze op hun kop aan één poot op te tillen. Kippenboeren denken er niet over na dat die vogels volledig in paniek raken omdat ze het idee hebben dat ze door een roofdier worden gegrepen. Of dat hun organen dan op de longen drukken en ze interne verwondingen oplopen.
Als je dat tegen ze zegt, komen ze met het argument dat ze dat altijd zo hebben gedaan en het efficiënt is. Terwijl het op de kop vangen van dieren inmiddels verboden is! De vee-industrie is in Nederland helemaal doorgeslagen, vind ik. We houden hier bijna honderd miljoen kippen, 3,8 miljoen koeien en ruim elf miljoen varkens. Dat moeten veel minder dieren worden en die moeten we veel beter gaan verzorgen.
Lang niet iedereen is blij met onze acties. Er gaat veel geld om in de vee-industrie en bij honden- en paardenhandelaren. Daarom zijn ze niet blij als House of Animals aan de kaak stelt hoeveel dierenleed ze veroorzaken. Af en toe krijg ik doodsbedreigingen. Dan sturen ze me een bericht dat ze me doodrijden als ze me tegenkomen, dat soort dingen. Er is ook weleens een steen door mijn ruit gegaan. Sindsdien hangen er bij mijn huis camera’s en de politie komt onmiddellijk wanneer ik ze bel. Ook gaat er altijd beveiliging mee als we bijvoorbeeld op een paardenmarkt gaan filmen.
Maar ik krijg ook veel positieve reacties. Mensen die zeggen dat ze blij zijn dat ik dit werk doe. En het deed me ook heel goed toen een kippenboer me appte dat we maar eens een drankje moesten gaan drinken om erover te praten.”

Gulle Nederlanders

“Toen de oorlog in Oekraïne uitbrak, merkte ik hoe gul Nederlanders kunnen zijn als het om dieren gaat. Zonder campagne te voeren haalden we negen ton op voor dieren in nood in Oekraïne. House of Animals zorgde ervoor dat we met dertig vrachtwagens vol honden- en kattenvoer, medicijnen, hooi en wat al niet meer ernaartoe konden gaan. We hebben daar ook voer gekocht en aggregaten zodat dierenmedicijnen gekoeld konden blijven. We financierden een stal voor een kameel die was gered uit een dierentuin en hokken voor zwerfdieren.
Sinds we daar zijn geweest hebben we via de app dagelijks contact met meer dan dertig dierenbeschermers in Oekraïne. Zo hebben we contact met de vrijwilligers van een enorm dierenasiel, met een dierenarts die dag en nacht met de dieren bezig is, met een vrouw die huisdieren uit verlaten appartementen haalt en ze verzorgt en met mensen die met trailers achtergelaten paarden uit oorlogsgebieden ophalen. We vragen hoe het met ze gaat en hoe we ze kunnen helpen.
In juni zijn we weer naar Oekraïne gegaan. In Odessa bezochten we vrouwen die zorgen voor katten die op straat leven. Ze voeren de dieren niet alleen, maar zorgen er ook voor dat ze gesteriliseerd worden zodat er niet nog meer katten op straat gaan rondzwerven. Zij vroegen ons of we hokken wilden financieren voor zwerfkatten waarin ze kunnen schuilen als het koud wordt. Dat hebben we gedaan. De hokken zijn daarna beschilderd door schoolkinderen in Odessa. Dubbelmooi vond ik dat: we deden iets voor de dieren en de kinderen vonden het een heel leuk project. Nu zie je overal in de stad vrolijk beschilderde huisjes staan waar de bewoners bakjes met voer en water bij zetten.
Verder hebben we in Oekraïne zo veel mogelijk dierbeschermers bezocht met wie we dagelijks appen. Jammer genoeg hadden we geen tijd om iedereen te bezoeken. Ik heb onderschat hoe belangrijk dat voor ze is. Door ons dagelijkse appcontact voelen ze zich gesteund en ze wilden ons daarom graag zien. Dieren meenemen naar Nederland kunnen we niet. Door allerlei regels kost dat maanden tijd en House of Animals richt zich in de eerste plaats op het noodhulp in het land zelf.”

Aan het denken zetten

“Vaak hoor ik mensen zeggen: ‘Wat kan ik nou aan dierenleed doen?’ Maar iedereen kan helpen. Doneren is mooi, maar je helpt ook al als je op sociale media een verhaal erover deelt. Of er met anderen over praat, want zo zet je mensen aan het denken. Misschien besluit diegene dan om toch geen hondje bij een broodfokker te kopen, of eet hij niet meer zo snel een karbonaadje omdat hij dan de snuit van Sam voor zich ziet. Alle kleine beetjes helpen en we moeten het samen doen. Alleen dan kunnen we een beweging in gang zetten waardoor ook dieren een waardig bestaan kunnen leiden.”

Tekst: Maartje Fleur.
Foto: Yasmijn Tan
Visagie: Wilma Scholte

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.