Laura: ‘Nadat ik de schuld van mijn zus had afgelost, zat ze alweer in financiële problemen’

16 oktober 2023

Laura (45) vond het sneu voor haar zus en drie kinderen dat ze zoveel schulden had. Ze loste het af, maar al snel bleek dat het tevergeefs was geweest.

Laura (45) is getrouwd met Edwin (50). Haar zus Stella (41) heeft een vriend Marcel (55) en 3 kinderen van 15, 12 en 6.

Laura: “Achteraf zie ik ook wel dat ik meerdere keren gewaarschuwd ben. Eigenlijk klonken er van alle kanten keiharde alarmbellen. Zelfs van onze moeder en van de schuldhulpcoach: wist ik écht zeker dat ik het enorme bedrag wilde afbetalen? Volgens hen kon mijn zus Stella totaal niet met geld omgaan en zou het niet verstandig zijn. Ze noemden haar nog net geen bodemloze put.
Maar het was ten tijde van het begin van het schandaal rondom de toeslagenaffaire. Medelijden won het van mijn gezond verstand. Op televisie hoorde ik schrijnende verhalen over vrouwen en gezinnen die ver in de schulden zaten, door vermeende fraude bij de Toeslagen. Die amper te eten hadden, gedwongen moesten verhuizen en wiens kinderen opgroeiden in armoede. Horrorverhalen, maar tegelijkertijd zag ik vlakbij huis mijn eigen zus ook worstelen om financieel overeind te blijven. Wist ik dat mijn neefjes soms pasta met ketchup aten of nooit mee konden doen met activiteiten met hun leeftijdsgenootjes. Ik hielp al waar ik kon, door af en toe schoenen voor hen te kopen of een warme winterjas. Maar het veranderde niet veel aan de situatie.
Na het zoveelste toeslagenslachtoffer te hebben horen praten over de verschrikkingen van het hebben van een schuld, besloot ik spontaan meer permanente hulp te bieden aan het gezin van mijn zus door in één klap Stella’s schulden af te lossen. Ik plunderde mijn bankrekening en stortte de vierduizend euro die zij al jaren tekort kwam. Op die manier kon mijn zus met een schone lei beginnen, dacht ik. Niet wetende dat ze binnen negen maanden wederom een schuld had opgebouwd, zelfs nog hoger dan de vorige.”

Gapend gat in haar hand

“Van kinds af aan heeft mijn zus een groot gapend gat in haar hand. Als we vroeger van onze oma ieder een rijksdaalder zakgeld kregen, dan rende zij er meteen mee naar Jamin en zette haar geld om in snoep. Ook als ze iets ontving voor het halen van een zwemdiploma of op haar verjaardag, brandde het geld in haar zak. Het liefst werd dat al op dezelfde dag uitgegeven aan prullen in de speelgoedwinkel. Terwijl ik veel zuiniger was en nadacht over wat ik ermee wilde doen. Ik kocht hooguit een lolly, de rest ging in mijn spaarpot. Ik gaf het uit aan duurzamere spullen: mooie rolschaatsen of een step. Toen we allebei kleedgeld kregen, bedelde Stella bij mij om ondergoed en kleding uit mijn kast. Zij had haar deel allang opgemaakt aan god weet wat.
Ook later bleef dat zo doorgaan. Onze levens verschilden erg: ik ging studeren en werken en kreeg een vaste relatie. Met mijn echtgenoot maakte ik mooie reizen en kocht een huis. Stella daarentegen maakte geen opleiding af. Ze kon hartstikke lekker koken, maar wilde er niks mee doen. Ze had 1001 baantjes, maar werkte nergens lang. Bovendien kreeg ze drie kinderen van twee verschillende mannen. Mannen die op hun beurt ook weer geen werk hadden en plotseling uit haar leven verdwenen, zonder ooit een cent alimentatie te betalen.
Haar huidige vriend Marcel is niet de vader van haar kinderen, maar gelukkig wel een lieve vent die goed is voor de jongens. Helaas heeft ook Marcel geen vast inkomen. Hij heeft af en toe een klusje, maar het merendeel van de tijd hangen ze samen op de bank voor de tv. Beregezellig, maar niet handig als de rekeningen zich opstapelen.”

Brood met smeerkaas

“Mede door alle relatiebreuken en haar vele verhuizingen, bouwde Stella in de afgelopen jaren ruim vierduizend euro aan schuld op. Ook al kocht ze veel bij de kringloop, er moest iedere keer een nieuwe vloer of verf op de muur komen. Maar ook kostten de kinderen veel geld en kreeg ze hierbij dus geen steun van hun biologische vaders.
Stella klopte aan bij allerlei loketten. Bij de gemeente, de kerk, het buurthuis. Ze werd overal geholpen met de aanvraag voor bijzondere bijstand, huurtoeslag, zorgtoeslag en begeleiding bij haar schulden. Ze had dus ook een soort bewindvoerder of budgetcoach die haar hielp alles op een rijtje te zetten en betalingsregelingen organiseerde.
Stella probeerde zich er wel aan te houden, maar als ze heel krap zat, sloeg ze die maand de aflossing over en werd het bedrag juist weer hoger door de opgestapelde (boete) rente. Tegen mij zuchtte ze vaak dat als ze van die vierduizend euro schuld af was, ze pas écht een nieuwe start zou kunnen maken.
Nu vulde ze het een gat met het ander. In december wilde ze de kinderen toch graag altijd verwennen, maar dat betekende dat ze in januari alleen brood met smeerkaas konden eten. Ook stond er vaak patat of macaroni op het menu. Mijn moeder heeft alleen een AOW-uitkering, maar stopte haar af en toe wat boodschappen toe. Ik kocht af en toe kleding voor de jongens en gaf standaard mijn oude, nog goede jurkjes aan Stella, omdat ik het zo zielig voor hen vond. Het leek slechts de spreekwoordelijke druppel op de gloeiende plaat. Stella bleef krap zitten.
Ik raakte er steeds meer van overtuigd dat ik haar moest helpen. Ik overlegde met mijn echtgenoot. Hij vond het in principe geen slim plan. Hij vond dat ik me niet moest bemoeien en voorspelde ‘gedoe’. Maar hij steunde mij wel. Het was immers mijn eigen spaargeld.
Edwin en ik hebben allebei naast een gezamenlijke privé- en spaarrekening een eigen spaarrekening. Hij is gek op racespelletjes en koopt die van zijn eigen geld, ik vind het leuk om af en toe met een vriendin naar de sauna te gaan. Dat bekostig ik met mijn deel. Ook sparen we ieder apart voor vakanties. De schuld van mijn zus afbetalen zou in één klap mijn tegoed opheffen, maar dat had ik er graag voor over als ik haar daarmee een stuk geluk kon teruggeven.
Stella’s budgetcoach vroeg me er nadrukkelijk heel goed over na te denken, toen ik aanbood de schuld in te lossen. Hij waarschuwde dat ze dan weliswaar geen schuld meer had, maar nog steeds moeite om met geld om te gaan. Ik luisterde niet naar hem. Met een groot gebaar gaf ik Stella een envelop met daarin een zogenaamde cheque van vierduizend euro. Het was geen gift, zo vertelde ik erbij, maar ze hoefde het mij pas terug te betalen als ze daar ooit weer de ruimte voor had.”

Geen happy end

“Stella was door het dolle. Ze bedankte me wel honderd keer. Dit was het begin van een nieuw leven, zo riep ze. Nu ze schuldenvrij was, zag ze de toekomst positief in. Ze dacht er zelfs over om een eigen cateringbedrijfje op te zetten, een soort thuiskookservice. En om het te vieren nam ze mij en Edwin en de kinderen mee uit eten naar een all-you-can-eatrestaurant.
Dat had van mij niet gehoeven. Ik vond het zonde van het geld, daar had ze toch van alles van kunnen kopen voor in huis. Maar ik snapte wel dat ze blij was. Ik was er ook verheugd om. Ik gunde mijn zus en neefjes een onbezorgd leven.
Helaas werd dit geen verhaal met een happy end en kregen mijn wantrouwende moeder en haar twijfelende coach gelijk: Stella maakte er binnen de kortste keren weer een zooitje van. Blijkbaar voelde ze zich ze rijk dat ze dacht dat ze alles kon kopen. Zo hing er al snel een nieuwe lcd-tv in de huiskamer. Denk aan formaat bioscoop. Zeker geen tweedehandsje en het leek me ook geen goedkoop ding. Omdat ik ook al had gemerkt dat de hele familie in het nieuw was gestoken, inclusief sneakers, informeerde ik bezorgd bij Stella of ze dat allemaal wel kon betalen. Ja hoor, zei mijn zus trots, ze had een keer mogen koken voor een moeder van school. Ze hoopte dat het haar reclame zou opleveren en meer klanten. En de tv had ze gunstig op de kop weten te tikken en betaald van de vakantietoeslag die ze kreeg bij haar uitkering.
Maar dat vakantiegeld was blijkbaar oneindig. Ik zag op Facebook steeds vaker check-ins bij restaurants en speeltuinen. Mijn zus liet haar haar blonderen bij een luxe kapper en mijn oudste neven schaften een hele vissersuitzet aan bestaande uit hengels, netten en viskoffers. Ik verbaasde me erover, maar ik stak een beetje mijn kop in het zand. Ze zou toch niet weer zo dom zijn?
Ik maakte me pas echte zorgen toen ik van mijn moeder hoorde dat Stella en Marcel een vaste kampeerplaats hadden gekregen en een caravan gekocht op de camping waar hij al jaren met zijn familie stond. Ik verslikte me bijna in mijn thee, toen ik dat hoorde. Wat kostte dat wel niet? Waar haalden ze ineens dat geld vandaan om een eigen caravan te kopen? Volgens mijn moeder had ze dat goedkoop kunnen bemachtigen, maar dat geloofde ik niet.
Ik vond het zo’n gek verhaal, dat ik met een smoes de bewuste camping heb opgebeld. Een jaarplaats kost daar zeventienhonderd euro en er was een wachtlijst voor, zo werd me verteld aan de telefoon. Ik kon me niet voorstellen dat mijn zus die zomaar gratis had gekregen. Ik vroeg me ook sterk af of ze zo’n bedrag überhaupt ineens kon ophoesten.
Nou dat lukte ook helemaal niet. Dat bleek toen ik haar confronteerde met mijn speurwerk en mijn zorgen uitsprak over haar uitbundige uitgavenpatroon van de laatste maanden. Ze barstte in huilen uit. Zij en Marcel waren zo stom geweest. Ze hadden allemaal verkeerde keuzes gemaakt, doordat zij zo blij was dat ze weer van alles kon. Daardoor had ze zich rijk gerekend en zij zich opnieuw in de schulden gestoken. Dit keer zelfs nog veel erger: ze stond voor bijna zesduizend euro in de min!”

Dankbaarheid

“Ik kan bijna niet uitleggen hoe ik me toen voelde. Het was alsof ik een ijskoude douche over me heen kreeg, die mijn lichaam deed bevriezen. Dit kon toch niet waar zijn? Al die jaren had mijn zus gestreden om van haar schulden af te komen en moest ze echt sappelen om het rond te krijgen. En net nu ik haar had geholpen en ze weer een enigszins normaal bestaan kon opbouwen, had ze onverantwoord veel geleend geld uitgegeven. Ze had leningen afgesloten bij banken, bestellingen gedaan bij webshops en was contracten bij bedrijven aangegaan die ze niet kon waarmaken. Zoveel dat het hele schuldenverhaal weer van voor af aan begon. Ik kon wel janken.
Maar ik werd woedend. Ik vond het gemeen dat ze dit haar kinderen weer aandeed en ik voelde me heel erg door haar in de maling genomen. Ik had hard voor die vierduizend euro gewerkt. Ik eet er geen hap minder om, maar het is ook niet zo dat het geld bij mij komt aanwaaien. Ik laat er dingen voor. Zo ben ik dit jaar niet op wintersport geweest. Dat is echt geen ramp en ik ga er ook niet om klagen. Maar ik vind het wel heel erg dat mijn zus niet meer respect heeft gehad voor mijn geste. Ze had niet op haar knieën hoeven liggen van dankbaarheid, maar als ik haar was geweest, had ik zeker een jaar zuinig aan gedaan en mijn best gedaan niet meer geld uit te geven dan ik had.
Ik was zelfs zo boos dat ik riep haar voorlopig niet te hoeven zien. Dat vond Stella vreselijk en mijn moeder haast nog erger. Die wil absoluut geen ruzie. Ze kiest geen partij, maar zegt wel dat ik vooraf had kunnen weten dat het gevaar van teveel uitgeven op de loer lag bij Stella. Ik wist wel dat ze geen financieel wonder was, maar vertrouwde op haar goede bedoelingen. Ik had gedacht dat ze door de jarenlange schulden geleerd had te bezuinigingen.
Omwille van mijn neefjes zal ik het contact niet definitief verbreken. Ik ben te gek op deze jongens en wil een rol blijven spelen in hun leven. Maar voorlopig hoef ik Stella niet te zien. Ik heb tijd nodig deze teleurstelling te verwerken. Niet eens omdat ik nooit meer een cent zal terugzien van mijn spaargeld. Het ergst vind ik dat ik nu weet dat mijn zus nooit zal veranderen en dus haar hele leven zal moeten blijven worstelen om rond te komen. Ondanks alles gun ik haar dat ook niet.”

Tekst: Joan Makenbach
Foto: Getty Images

Meer persoonlijke verhalen lezen? Neem nu een digitaal abonnement op Vriendin.