Leonie verloor haar beide ouders tegelijk aan zelfdoding

20 april 2020

Lange tijd had Leonies (42) moeder psychische problemen. Maar dat ze met haar vader tegelijkertijd uit het leven zou stappen, had ze niet verwacht.

Heb je suïcidale gedachten? Praat er dan over. Bel 0900-0113 of kijk op www.113.nl.

Leonie: “De lichamelijke en psychische problemen van mijn moeder speelden altijd een grote rol in ons gezin; ik maakte me voortdurend zorgen over haar. Mijn moeder had een pittig leven achter de rug. Ze had een moeilijke jeugd gehad en liep een trauma op toen tijdens een operatie zonder overleg haar baarmoeder werd verwijderd. Daarvoor had ze diverse miskramen en een doodgeboren kindje gekregen. Ze voelde zich aangetast in haar vrouw-zijn. Ze had zo graag meer kinderen gewild naast mij en mijn zus, maar die droom werd haar dus door de arts ontnomen. Daar kon ze zich niet bij neerleggen. Op mijn vijfde en zesde adopteerden mijn ouders twee jongetjes uit Indonesië. Daar knapte mijn moeder even van op, maar de psychische problemen kwamen uiteindelijk terug. Ze raakte heel erg depressief en is zelfs een periode opgenomen geweest. Ik was toen een jaar of twaalf en kan me daar gek genoeg weinig van herinneren. Ik weet alleen dat ik een keer met een juf over mijn thuissituatie heb gesproken. Je verdringt zulke herinneringen blijkbaar. Toen mijn moeder weer thuiskwam, gebruikte ze veel medicatie. Het ging iets beter met haar. Ze begon aan een studie en deed vrijwilligerswerk. Toch bleef de sfeer in huis altijd gespannen.

Mijn vader hield al jaren alle ballen hoog, naast zijn fulltimebaan als scheikundedocent. Jarenlang ging het met mijn moeder af en aan slecht en dan weer iets beter. We raakten eraan gewend. Ze ondernam zelfs een keer een poging tot zelfdoding, wat wij zagen als aandachtvragen. Haar maag werd leeggepompt en alles ging gewoon weer verder. Mijn moeder zag zichzelf als slachtoffer van het leven. Dat ze dat had willen beëindigen, paste helemaal binnen het plaatje. Ik had in mijn jeugd wel een goede band met haar; we konden fijn praten samen. Maar ik heb haar ook wel gemist. Ze was door haar gezondheid veel afwezig.”

Een lege huls

“Ik ging op mijn achttiende al het huis uit, ik wilde per se een plek voor mezelf, rust. Naast psychische problemen kreeg mijn moeder in de loop der jaren ook lichamelijke klachten. Haar migraine werd erger. Ze ondernam steeds minder en trok zich terug uit het sociale leven. Zo rond mijn dertigste at ze amper nog. Ze wilde dood, ze was niet meer dan een lege huls. In haar ogen zag ik niets meer. Op haar zestigste verjaardag ging ik langs met de gedachte dat ik afscheid van haar zou nemen. Maar mijn vader wilde haar niet laten gaan, hij kon het niet. Weer werd mijn moeder opgenomen. Ze kreeg medicijnen en knapte daar zo van op, dat ze van een kasplantje veranderde in een heel drukke vrouw.

Haar gedrag was bijna psychotisch; ik zag dat vooral aan haar ogen. Ze was heel fel in haar mening en zag zaken niet meer op een realistische manier. Ze had een soort wanen. Mijn vader steunde haar in alles, zelfs in die wanen. Voor mij ging hij daarmee een grens over. Ze zaten compleet in hun eigen wereld. Ik kon het op dat moment niet meer aan en uit zelfbescherming heb ik in maart 2009 het contact verbroken. Dat besluit was voor mij heel moeilijk. Het waren tóch mijn ouders, maar ik kon ze gewoonweg niet helpen. De afstand die ik nam, gaf mij tijdelijk lucht, hoewel er geen dag voorbijging dat ik in gedachten niet met ze bezig was. Heel soms kwam ik ze tegen in de supermarkt. Dan keken we elkaar niet aan. Die momenten waren ongemakkelijk en pijnlijk. In december 2009 ontving ik een kerstkaart van ze. Ik had ooit geld van ze geleend voor een auto, dat hoefde ik ze niet terug te betalen, stond erop. Ik kreeg er een onbehagelijk gevoel bij. Het voelde als een afscheid.”

Met stomheid geslagen

“Op 11 januari 2010 werd ik midden in de nacht gebeld door mijn zwager. De vliezen van mijn hoogzwangere zus waren gebroken; ik zou opnieuw tante worden. Ik ben vrij snel naar mijn zus gegaan, maar mijn nichtje had haast. Toen ik aankwam, was ze al geboren. Ik bleef de hele dag bij ze. Ik speelde met mijn neefje en bewonderde mijn kleine nichtje.

In de middag zagen we politie voor het huis parkeren. Ze belden aan, ik deed met mijn zwager open. De agenten vroegen naar mijn zus. ‘Ze is net bevallen en ligt boven. Ik ben haar zus, kan ik iets doorgeven?’ vroeg ik. Ik zag de agenten schrikken. ‘Jullie ouders zijn levenloos in hun huis aangetroffen We zijn momenteel bezig met het onderzoek’, vertelde een van hen. Ik wist meteen dat ze dit zelf hadden gedaan. Ik was met stomheid geslagen, maar bleef rustig. Het drong niet volledig tot me door. Dacht alleen maar: hoe moet ik dit mijn zus gaan vertellen?

De agenten vroegen of ze iets konden doen. Ik vroeg ze of ze het onze broertjes wilden vertellen. Daarna zijn mijn zwager en ik naar mijn zus gegaan. De kraamverzorgende nam op ons verzoek mijn nichtje uit mijn zus’ armen zodat wij haar konden vertellen wat er was gebeurd. Ze klapte volledig dicht. Ze was boos. Boos en wanhopig. Haar moederinstinct nam het volledig over, ze beschermde haar net geboren kind door zich af te sluiten van de pijn en het verdriet. ‘Ik kan dit nu niet aan’, zei ze. Het is ook niet te bevatten als je zoiets op je kraambed te horen krijgt.”

Lees ook: Saskia heeft al vier jaar geen contact met haar moeder

Mijn ouders veroordeeld

“Het verhaal was in de tussentijd opgepikt door de media. Mijn ouders werden bij naam genoemd in de kranten en ik zag het zelfs voorbijkomen bij Hart van Nederland. Ik zag ons huis en er werd in het item ingezoomd op het naambordje. Mijn neef heeft nog met SBS gebeld om te vragen of ze in elk geval dat specifieke detail in de late uitzending wilden wissen.

De Stentor wist te melden dat mijn ouders al jaren een teruggetrokken leven leidden. Er werd geschreven over het zware leven van mijn vader en mijn geadopteerde broertjes. Journalisten hadden zelfs leerlingen van mijn vader om een reactie gevraagd. In reacties van lezers las ik hoe mijn ouders werden veroordeeld. Ongelooflijk heftig om te lezen.

Ik ben vrij snel aan het regelen geslagen, hoewel mijn vader hun afscheid al tot in detail had voorbereid, van de muziek tot de tekst op de uitnodigingen. We troffen afscheidsbrieven aan die in december waren geschreven, het was dus volledig gepland. Ze zijn tegelijk gecremeerd. Die twee kisten in het midden van de zaal gaven een onwerkelijk gevoel. Dit was het, dacht ik. Het is nu echt voorbij. Er waren veel mensen, waaronder veel leerlingen van mijn vader. Dat ontroerde me. Ik vond het fijn te zien wat mijn ouders voor anderen betekend hadden. Vriendinnen van mijn moeder vertelden hoe betrokken ze altijd was. Zulke woorden had ik nodig.”

Grootste shock

“Ik heb lang gehoopt dat als mijn moeder zou overlijden, mijn vader nog iets van zijn leven zou maken. Ik had hem dat zo gegund. Dat hij met haar mee is gegaan, was voor mij de grootste shock, daar heb ik het ‘t moeilijkst mee gehad.

Ik was op het moment dat mijn ouders stierven in behandeling voor mijn eigen psychische problemen. Wat er allemaal is gebeurd in mijn jeugd, had uiteraard ook op mij een weerslag. Ik had een laag zelfbeeld en ging daardoor voortdurend relaties met verkeerde mannen aan. Ik kon meteen met dit nieuwe drama bij mijn therapeut terecht, wat fijn was. Hoe heftig het overlijden van mijn beide ouders ook was, het heeft mij wel gemaakt tot wie ik nu ben. Ik moest hard aan mezelf werken om niet ook zo af te glijden als mijn ouders is gebeurd. Ik heb na het overlijden een tijd bij een vriend gewoond, omdat ik niet eens meer alleen durfde te slapen. Toen de mist een klein beetje optrok, besefte ik pas in wat voor slechte film ik zat. Ik durfde mijn naam niet te noemen als ik een pakketje ophaalde. ‘Dan weet iedereen dat ik de dochter-van ben’, dacht ik dan. Maar dit is dan wel mijn verhaal, ik bén niet dit verhaal. Doen alsof het niet bij mij hoort, zou niet eerlijk zijn. Ik ben heel boos geweest en ik heb me ontzettend in de steek gelaten gevoeld. Ik denk ook niet dat ik  mijn ouders in dat opzicht honderd procent vergeven heb. Mijn ouders hadden de huisarts gevraagd mijn moeder te ondersteunen in haar doodswens, maar de arts zag nog kwaliteit van leven. Was ze maar serieus genomen. Ze hebben nu in nood gehandeld. Dat is voor ons zwaar geweest.”

Ups en downs

“Inmiddels is de ergste woede weg, ik zie ook weer wat een lieve moeder ik had. Ze was intelligent en ze had veel humor. We maakten vaak onderlinge grapjes die alleen wij in ons gezin begrepen. Ik mis dat. Ook mijn vader was een heel bijzondere, zorgzame en lieve man. Ik lijk in sommige opzichten op ze en dat mag er zijn, ik ben daar niet meer bang voor. Mijn rouwproces gaat met ups en downs. Ik ben inmiddels zelf moeder van twee prachtige kinderen en hun geboorte rakelde veel op. Ik kan me niet voorstellen dat iemand z’n kinderen verlaat.

Het gemis wordt groter naarmate mijn ouders er langer niet zijn. Ik had ze nog zo graag gevraagd hoe ik was als kind. Of mijn kinderen op mij lijken. Alleen mijn ouders kunnen mij dat vertellen. Mijn kinderen vragen weleens naar opa en oma. Ze weten dat ze dood zijn, maar niet dat ze daar zelf voor hebben gekozen. Ik vind die boodschap nog te groot voor ze. Voor nu zijn mijn ouders ‘sterretjes in de hemel’. Soms is het lastig dat mijn man mijn ouders nooit heeft gekend. Ze hadden elkaar graag gemogen, dat weet ik zeker. Tijdens onze bruiloft heeft de trouwambtenaar mijn ouders wel genoemd. Dat vond ik prettig.

Wat me nog steeds raakt, is mijn vaders liefde voor mijn moeder. Hij heeft zijn hele leven voor haar gezorgd en hij heeft haar als ultieme daad van liefde geholpen en is met haar meegegaan. Toch heb ik daar ook een les uit getrokken. Want hoe mooi zo veel liefde ook is, je hoeft je niet altijd op te offeren voor anderen. Ik heb door alles wat mij is overkomen, geleerd mezelf op de eerste plaats te zetten.”

Lees ook: Hilda’s broer kwam om bij de aanslag op Koninginnedag

Heb je suïcidale gedachten? Praat er dan over. Bel 0900-0113 of kijk op www.113.nl.