Lisa verloor haar ouders door de MH17-ramp: ‘Troost is heel belangrijk’

26 maart 2019

Wat zeg je als iemand een dierbare verliest, hoe koester je mooie herinneringen? Lisa (28) richtte na het overlijden van haar ouders een bedrijf op dat helpt bij het bieden van troost. “Rouwen is eenzaam, en dan is het fijn als er aan je wordt gedacht.”

Dit artikel verscheen in Vriendin 13, 2019. 

Lisa: “Na het overlijden van mijn ouders, vijf jaar geleden, kregen mijn zus en ik enorm veel kaarten. Dat er zo aan ons werd gedacht en dat zo veel mensen de moeite namen een kaartje te sturen, vonden we ontzettend lief. We hebben alle kaarten bewaard in een grote doos. Het viel me op dat veel kaarten hetzelfde waren. De meeste kwamen uit de supermarkt in het Brabantse dorpje waar mijn ouders woonden, en waar ik opgroeide. Twee jaar na het verlies van mijn ouders besloot ik dat ik iets wilde doen met deze ingrijpende ervaring; ik wilde ’m omzetten in iets positiefs. En ik wilde graag een eigen bedrijf starten. Net als mijn ouders, die een optiekwinkel hadden. Mijn vader zei altijd: ‘Als je ooit de mogelijkheid hebt voor jezelf te beginnen, doe het dan.’ Opeens dacht ik terug aan de rouwkaarten.”

Laatste autorit

“In 2014, in de zomer waarin ik net was afgestudeerd, gingen mijn ouders met z’n tweeën op vakantie naar Maleisië. Ze vlogen met Malaysia Airlines. Een half jaar ervoor was het misgegaan met een vlucht van die maatschappij, de MH370. Mijn vader en ik hielden van zwarte humor, dus wij maakten daar grappen over. Mijn moeder zei nog dat we dat niet moesten doen. Ik zou tijdens de vakantie op hun huis passen, en op hun hond Guus. Die donderdagochtend bracht ik mijn ouders met hun auto naar Schiphol. Dat deed ik vaker, sinds ik niet meer met ze meeging op vakantie. Ik grapte dan altijd dat ik drie weken lang ging feesten in hun huis, waarop mijn moeder steevast zei dat ik wel op tijd de vuilniszakken moest buitenzetten. Waarschijnlijk heeft ze dat ook gedaan tijdens die laatste autorit, maar daar weet ik niet veel meer van.”

Alles wazig

“Het was een warme zomerdag en toen ik in hun huis was, ging ik in het opblaasbare zwembad in de tuin liggen. Na een tijdje ging ik eruit en zag ik dat een huisgenoot me had geappt. ‘Hé, je ouders zitten toch niet in dat vliegtuig?’ stond er. Ik vroeg me af waarover ze het had. Tot ik Nu.nl opende en de woorden Kuala Lumpur en Malaysia Airlines zag staan. Wat er dan door je heen gaat, is een gek gevoel. Alles in mijn lijf begon te tintelen, beter dan dat kan ik het niet omschrijven. Ik belde mijn zus, maar die nam niet op. Daarna belde ik haar vriend. Ik probeerde rustig te blijven en zei dat het misschien om een ander vliegtuig ging. Toen ik ophing, belde mijn zus vrolijk terug. Ze stelde voor die avond nacho’s te eten. Ik herinner me nog dat ik tegen haar zei dat ze even moest gaan zitten. Daarna zijn mijn herinneringen wazig. Tot het moment waarop de buurman aanbelde. Hij had een post-it in zijn hand waarop hij het vluchtnummer had geschreven van het vliegtuig waar het om ging. Hij vroeg of mijn ouders op die vlucht zaten. Ik had samen met mijn vader op Schiphol naar de vertrektijden gekeken, dus ik wist het vluchtnummer van mijn ouders. Het nummer dat de buurman op die post-it had geschreven, was MH17.”

Lees ook: Samira verloor haar twee zoons bij de MH17-ramp

Een rollercoaster

“Voor mijn gevoel stond de tuin in no time vol met mensen. Iedereen in het dorp kende mijn ouders. Mijn vrienden waren ook met hen bevriend, ze dronken geregeld een bakkie koffie bij mijn ouders, ook toen ik al op kamers woonde. Ondanks al die mensen in de tuin was het doodstil. Het was een rollercoaster, een chaos, terwijl we wachtten op nieuws dat niet kwam. Je kunt je niet voorstellen hoe dat voelt.

Binnen een week na de crash kwamen de eerste begrafeniskisten aan op het vliegveld in Eindhoven. Vermoedelijk waren mijn ouders daar bij, al was het identificatieproces toen nog niet begonnen. Mijn zus en ik waren op dat moment daar. Want inmiddels hadden we bevestigd gekregen dat mijn ouders inderdaad in het vliegtuig zaten.In die dagen kwamen ook de eerste rouwkaarten binnen. Wat me dus opviel, was dat het veel dezelfde kaarten waren én dat veel mensen hetzelfde schrijven: ‘Veel sterkte’, of: ‘We denken aan jullie’. Het is gewoon lastig iets te schrijven. Kom er maar eens op, er zijn bijna geen woorden voor als iemand overlijdt. Toch dacht ik later: hier kan ik iets mee.”

Steeds groter gemis

“Tijdens de uitvaart, een paar weken erna, waren er veel mensen. Ook mensen die ik nog nooit had gezien, maar die mijn ouders wel hadden gekend. Zij vertelden verhalen over hen die ik niet kende. Ik vond het prettig ze te horen. Door die verhalen bleven mijn ouders een beetje leven. Zelf kan ik geen nieuwe herinneringen meer met ze maken, dus als je dan een leuke anekdote of een grappig verhaal over ze hoort van iemand anders, is dat fijn. Ik werd er in elk geval blij van. Ook daarvan dacht ik later, toen de herinneringen aan al die verhalen begonnen te vervagen: hadden we destijds maar iets gehad om ze vast te leggen.”

Verder

“Het eerste half jaar na het overlijden van mijn ouders hebben mijn zus en ik met haar vriend in hun huis gewoond. We moesten zo veel regelen. De winkel van mijn ouders moest ook worden verkocht en we wilden bij elkaar zijn. De eerste drie maanden zijn er elke dag vrienden langs geweest. Dat was fijn, zij zorgden voor afleiding, zo konden we de stilte vermijden. Ik weet nog goed dat er voor het eerst een dag was waarop niemand langskwam. Nu moeten we weer verder, dachten we. Dat was eng. De kaartenstroom was inmiddels ook gestopt. De eerste Kerst na het overlijden kregen we nog wel wat kaarten, maar op een gegeven moment werd het echt stil. Het viel me een beetje tegen dat mensen er na een jaar eigenlijk niet meer naar vroegen. Maar verdriet is na zo’n jaar niet opeens over. Sterker nog, het gemis wordt juist groter. Het idee dat ik mijn hele leven verder zonder mijn ouders moet, is moeilijk. Want al die belangrijke en mooie momenten die nog gaan komen, daar zijn zij niet meer bij. Ze kennen mijn vriend niet, die heb ik na hun overlijden ontmoet, we willen misschien kinderen – dat deel ik nooit meer met hen.”

Lees ook: Leonies broer kwam om bij de ramp met de MH17

Troost bieden

“Het zijn verdrietige gedachten, maar ik wilde er iets mee. Ik wil mensen wakker schudden. Rouwen is eenzaam, en dan is het fijn als er aan je wordt gedacht. Ook na drie, vijf of zeven jaar. Dat hoeft niet per se met woorden, het mag ook een mooi gebaar zijn. Daarom ben ik twee jaar geleden Lichtpuntjes – www.licht-puntjes.nl – gestart. Via mijn site kunnen mensen mooie dingen kopen die troost bieden aan anderen. Als je een herinnering hebt aan iemand – ook al is het aan iets kleins – is het fijn als je die op een rouwkaart kunt schrijven. Maar mensen vinden het soms moeilijk om zelf een tekstje te bedenken. Daarom heb ik een aantal gedichtjes en passende woorden op mooie kaarten laten drukken. Die kun je versturen op de sterfdag of verjaardag van iemands overleden dierbare. Je kunt iemand ook een troostcadeautje sturen, daarmee maak je een lief gebaar, daarvan staan op mijn site een aantal voorbeelden. Ook heb ik een herinneringsboek bedacht. Dat kun je ook kopen via mijn site, of bij de grotere boekhandels. Daarin kan iedereen herinneringen schrijven aan iemand die overleden is. Het is ontstaan vanuit mijn eigen gemis. Die eerste dagen bij ons thuis en tijdens de uitvaart waren mooie momenten geweest om die herinneringen vast te leggen. Weet je, er valt zo veel te winnen als we met z’n allen meer naar elkaar omkijken en er voor elkaar zijn. Iedereen heeft het druk, maar daar gaat het niet om in het leven. Waar het wel om gaat, is om verbinding te maken. Dat kan als we meer voor elkaar zorgen. Ik ben ervan overtuigd dat we daarmee de wereld een beetje beter maken.”

Klusjes

“Het overlijden van mijn ouders heeft een grote impact gehad op mijn leven. Ik was 23, ik was geen kind meer toen het gebeurde, maar zolang je leeft, heb je je ouders nodig. Als je tenminste een goede band met ze hebt, en die had ik. Dat ze er niet meer zijn, maakt het leven zwaar. Toen mijn vriend en ik ons huis kochten, moesten de lampen worden opgehangen. Dat heeft mijn vriend gedaan, maar anders was mijn vader hierheen gekomen om dat soort klusjes te doen, en mijn moeder had hier schoongemaakt. Natuurlijk ervaar ik mooie momenten in mijn leven, maar ik weet niet of ik ooit nog echt gelukkig kan zijn. Ik probeer ook niet te ver in de toekomst te kijken, daar word ik bang van. Elke dag is een dag langer zonder mijn ouders. Je leert ermee omgaan, maar het wordt niet makkelijker. Mensen denken misschien: Lisa heeft het prima voor elkaar, ze heeft een vriend, een huisje en een eigen bedrijf. Maar er zit altijd een laag onder. Ik kan nooit meer nieuwe herinneringen maken met mijn ouders.

Een goeie jongen

Mijn vriend en ik kennen elkaar van Tinder. Ik heb meteen verteld hoe de vork in de steel zat, dan hoefde ik het later tenminste niet meer te vertellen. Het eerste wat hij zei, was: ‘Vertel me eens iets over je ouders, hoe waren ze?’ Dat had nog nooit iemand gedaan. Toen dacht ik: dat is een goeie jongen. Wat ik hem toen heb verteld? Dat ik vaak naar concerten ging met mijn vader. Hij voelde zich nog steeds een tiener, hij was grappig en jeugdig. Mijn moeder was zorgzaam, echt zo’n moeder die je iedereen gunt, die appeltaarten maakt en lekker eten kookt, die van gezelligheid hield, van samen wijntjes drinken in de tuin. Het zijn herinneringen die me dierbaar zijn, herinneringen die ik koester.”

Haar eigen rouwkaarten

Lisa heeft nu een eigen webshop met mooie troostgeschenken. Neem een kijkje op Licht-puntjes.nl.