Lotte is uitvaartbegeleider voor baby’s en kinderen

30 maart 2023

Een sporthypnotiseur, een paardenfluisteraar, een goudsmid… Verschillende lezeressen vertellen elke week over hun bijzondere beroep. Deze week Lotte die uitvaartbegeleider voor baby’s en kinderen is. “Ik voel me bevoorrecht dat ik ouders mag bijstaan in zo’n intense en verdrietige periode van hun leven.”

Je bent uitvaartbegeleider voor baby’s en kinderen, wat houdt dit werk in?

“Als uitvaartbegeleider (ik noem het zelf ook wel afscheidsbegeleider) begeleid ik ouders die hun baby of kind gaan verliezen of helaas al hebben verloren. Als de ouders weten dat hun baby komt te overlijden, kom ik graag daarvoor al bij hen langs om kennis te maken. Zo kan ik de ouders van tevoren al enigszins voorbereiden op wat komen gaat. Ik vraag ze dan bijvoorbeeld wat ze nog willen doen met of voor hun kindje en vervolgens kijken we samen naar de mogelijkheden. Als een kindje is overleden, heb je nog ongeveer een week om dingen te doen, herinneringen te maken en om bezoek te ontvangen.
Soms is een afspraak met de ouders voor het overlijden te lastig voor hen om in te plannen. In dat geval kom ik, als zij dat wensen, na het overlijden van hun kindje bij ze langs. Ik merk dat beide mogelijkheden ouders meer rust geeft rondom het overlijden van hun kind.”

Maar hoe gaat dat dan precies?

“Als een moeder moet bevallen van een overleden baby of een kindje dat na de bevalling snel zal komen te overlijden, dan help ik ouders om hun baby in alle rust en liefde welkom te heten. Het kindje knuffelen en vasthouden, is daarbij heel belangrijk, want zonder hechting en liefde is een goed afscheid naar mijn mening niet mogelijk.
Wat ik soms zie, is dat sommige ouders dit proces moeilijk vinden. Er komt zoveel op ze af. Hierdoor kunnen ze denken dat het misschien beter is als ze zich niet hechten aan hun kind, zodat het afscheid nemen makkelijker zal gaan, maar helaas werkt het meestal niet zo. Daarom ondersteun ik ook in het laten stromen van de liefde van de ouders voor hun kind. Dit doe ik door bijvoorbeeld tegen de baby te praten of ouders te ondersteunen bij het vasthouden van hun kindje. Ook maak ik samen met de ouders foto’s en help ik ze hun kindje in bad te doen. Het zijn allemaal mooie intense momenten, waarop de liefde tussen kind/baby en ouder er mag zijn. En waar je alle rust voor mag nemen.
Gedurende de week sta ik de ouders bij om hun tranen van liefde op te vangen. Ik luister naar ze en bespreek met hen de wensen voor het afscheid dat ik regel. Vaak zorg ik ook voor de bloemen en/of ballonnen en de invulling van de dienst.”

Kunnen er in die week ook mensen bij het kindje op bezoek komen?

“Jazeker, graag zelfs. Tenminste, als de ouders het willen. Ik adviseer dit overigens wel altijd om te doen, omdat het ouders zichtbaar goed doet als veel mensen langskomen om hun kindje te bewonderen en welkom te heten. Hierdoor krijgt het kind een naam en weet de omgeving wie hij/zij is.”
Wat mooi. En hoe begeleid je de ouders van een kind dat is overleden?
“Het begeleiden van ouders die hun wat oudere kind zijn verloren, doe ik op dezelfde liefdevolle manier. Alleen heb je dan uiteraard niet te maken met een pasgeboren kindje en moeder die kraamvrouw is. De pijn van het verlies lijkt dan nog eerder binnen te komen. Naar de ouders luisteren en er voor hen te zijn, is dan ontzettend belangrijk. Ik kijk vooral naar de wensen van de ouders, wat ze zelf graag willen doen of regelen en wat ik van hen kan overnemen.
Maar het maken van herinneringen is eigenlijk hetzelfde. Het kan bestaan uit het kindje in bad doen, liedjes luisteren en zingen, voorlezen, hand- en voetafdrukjes maken, foto’s maken, bezoek ontvangen, enzovoort. Het gaat echt om het koesteren en vasthouden van je kindje waar je afscheid van moet nemen.
Daarnaast kun je als ouder ook een kinderafscheid organiseren, waarbij andere kindjes iets komen knutselen aan tafel, met ranja en wat lekkers. Zo is er een heel mooie en informele sfeer om kinderen om afscheid te laten nemen van hun broertje, zusje, nichtje, neefje, vriendje of vriendinnetje. Wees hierbij niet bang dat kinderen een trauma oplopen, want ze kunnen vaak meer hebben dan dat wij denken. Betrek ze daarom bij het proces en benoem wat ze zien, dat biedt veiligheid en vertrouwen.”

Waarom ben je dit werk gaan doen?

“In 2012 verloor ik zelf mijn dochtertje tijdens de zwangerschap. Dit was zo ongelooflijk verdrietig. Ik heb haar nooit mee naar huis genomen en weinig tastbare herinneringen met haar gemaakt. Puur omdat ik niet wist hoe en ook omdat ik het ontzettend spannend vond. Daarnaast had ik geen idee hoe ik mijn andere drie kinderen erbij kon betrekken. Kortom: er waren voor mij destijds te veel beren op de weg.
Mijn vriendin Mireille (die bij mij in straat woonde) had net drie weken daarvoor haar kindje verloren. We waren ongeveer tegelijkertijd zwanger en moesten kort na elkaar afscheid nemen. In die tijd hebben we ontzettend veel aan elkaar gehad. Hierdoor merkten we hoe belangrijk lotgenootschap voor ouders kan zijn.
Na het verlies van mijn dochtertje ging het leven verder, maar ik merkte dat ik bij een overlijden in mijn eigen omgeving steeds meer dacht: dit kan anders… Het hield me bezig en ik voelde dat ik er iets mee moest doen, maar wat? Op een dag vroeg Mireille mij om samen met Gertie (onze andere collega) baby-uitvaarten te gaan organiseren. Ik zei meteen ja zonder erover na te hoeven denken. Vanuit onze beroepsmatige achtergronden (pleegzorg, verpleegkundige in het ziekenhuis en kinderopvang) en onze eigen verliezen, wisten we dat wij voor ouders het verschil konden maken. En zo ontstond Houvast Uitvaartzorg.”

Is het niet eng, werken met overleden baby’s?

“Eng? Nee hoor, helemaal niet. Aan het begin vond ik het wel spannend natuurlijk. Ik vond het ook ontzettend lastig om een overleden baby te zien en te verzorgen. Even dacht ik: dit kan ik toch niet? Maar toen besloot ik me te richten op de liefde die de ouders voor hun kindje voelen. Bij veel ouders die ik begeleid, verschuilt achter het immense verdriet zoveel liefde. En dat maakt het voor mij makkelijker om te werken met overleden kindjes en baby’s, want werken met liefde is niet moeilijk of eng.
Ik voel me bevoorrecht dat ik ouders bij mag staan in zo’n intense en verdrietige periode van hun leven. Het is erg bijzonder dat je in zo’n week heel dichtbij mensen mag komen. Het doet mij goed dat ik het verschil voor de ouders kan maken en hen via hun immense verdriet naar de liefde mag leiden. Want achter het verdriet en de angst voor de dood schuilt alleen maar liefde.”

Hoe vaak per maand kom je bij een gezin waar een baby is overleden?

“Dat wisselt vaak. Soms begeleid ik vier gezinnen per week en soms begeleid ik één gezin in de twee weken. Hoe vaak en hoe lang wij ouders bijstaan, is afhankelijk van wanneer zij ons bellen tot wanneer het afscheid is. Een overledene moet in ieder geval binnen zes werkdagen begraven of gecremeerd worden. Bij sommige gezinnen kom ik twee keer en bij andere zeven keer. Na het afscheid volgt er een nagesprek. En daarna heb ik vaak nog app-contact als de ouders daar behoefte aan hebben.”

Hoeveel verdient je werk ongeveer?

“Mijn werk verdient veel meer dan dat wij vragen. Hiermee bedoel ik dat de meerwaarde die wij bieden onbetaalbaar is. Daarnaast ben ik geen kostwinner thuis, dus voor mij is het geen noodzaak om veel te verdienen, maar laat ik het zo zeggen: ik ben tevreden.”

Heb je tips voor anderen die graag uitvaartbegeleider voor baby’s en kinderen willen worden?

“Mijn advies is om je eerst grondig in dit werk te verdiepen en speciale opleidingen te volgen, zodat je goed voorbereid naar gezinnen gaat. Mijn collega’s en ik geven zelf ook scholing op het gebied van baby-uitvaarten. Verder denk ik dat dit werk ook echt je roeping moet zijn. Het is alleen niet iets wat er je er even bij doet. Mensen in rouw zijn kwetsbaar. Hier moet je dus goed mee kunnen omgaan.”

Meer weten over Lottes werk? Kijk op www.houvast-uitvaartzorg.nl.

Tekst: Renée Brouwer
Foto’s: Elke van der Pluijm

Meer persoonlijke verhalen lezen? Neem nu een digitaal abonnement op Vriendin.