Mariette is dominee én kroegbaas: ‘Ik kan mijn grote liefdes combineren’

21 oktober 2022

Mariette Mol (48), moeder van drie kinderen, is dominee. Daarnaast runt ze, heel onorthodox, een café. Toch zou ze niet anders willen. “Waar de horeca zorgt voor gezelligheid, haal ik de diepgang uit mijn werk als theoloog.”

Mariette: “Bloednerveus liep ik de kerk binnen in Voorschoten. Bij de deur stond iemand om alle kerkgangers welkom te heten. ‘Ben je voor het eerst hier of kom je even kijken?’ vroeg een vriendelijk ogende man aan me. ‘Nou, euh … ik ben de dominee’, stamelde ik ietwat ongemakkelijk. Ik was met mijn 24 jaar veruit een van de jongsten. Ondanks dat ik al járen in de kerk kwam, gierden de zenuwen door mijn lijf toen ik daar op het kansel stond, starend naar alle verwachtingsvolle blikken in de kerk. Wat als mensen mijn verhaal niet boeiend zouden vinden? Of ik de plank volledig zou misslaan? Ik denk dat ik nog nooit zo zenuwachtig ben geweest. Alle kerkelijke rituelen die normaal zo logisch waren, dwarrelden door mijn hoofd. Ik was het even helemaal kwijt. Ik wist dat er maar één ding op zat: beginnen! Mensen hoorden wel dat ik zenuwachtig was, maar na de introductie ging het vanzelf en was het net alsof ik nooit anders had gedaan. Vanaf dat moment wist ik: dít is wat ik wil doen.”

Voorliefde

“Het is als klein meisje nooit mijn grote droom geweest om dominee te worden. Wel ben ik opgegroeid in een Nederlands-hervormd gezin waarbij we iedere zondag naar de kerk gingen en was ik als tiener buitengewoon geïnteresseerd in filosofie. Ik verslond het ene boek na het andere en kon met vriendinnen úren praten over levensvragen. Waar draait ons leven nou écht om? Waarom zijn we hier op aarde en wat is de zin van ons leven? Die passie is nooit meer verdwenen. Achteraf gezien snap ik ook wel waarom ik geen voldoening haalde uit de studie Engels waarmee ik was gestart. Ik miste de diepgang, het filosoferen. Na een jaar heb ik de overstap gemaakt naar de opleiding Theologie. Niet eens met het idee om als dominee aan de slag te gaan, maar meer omdat ik de studie waanzinnig interessant vond en gelukkig werd van vakken als ethiek, psychologie en filosofie. Dat ik uiteindelijk toch ben gaan preken, is heel natuurlijk gegaan. Na die eerste keer had ik de smaak te pakken en stond ik zo’n drie zondagen per maand in de kerk. Vooral het schrijven van verhalen vind ik fantastisch om te doen. Ik zie het als een uitdaging om verhalen uit het verleden te vertalen naar het nu.
Eenzaamheid bijvoorbeeld is een thema dat in Bijbelse verhalen vaak terugkomt, en dat was met de coronacrisis actueler dan ooit tevoren. Dan speel ik daar graag op in. Soms sla ik de plank weleens mis en zie ik mensen afdwalen. Dat vind ik wel een ding, maar het blijft een gevoelskwestie. Soms raak je de juiste snaar en soms niet. Mensen hoeven het ook niet altijd eens te zijn met wat ik vertel, maar als ik na afloop nog een kop koffie drink en hoor dat het iets heeft losgemaakt, is het voor mij geslaagd.”

Grote liefdes

“Naast mijn passie voor preken ontdekte ik in mijn studententijd nog een grote liefde: de horeca. Toevallig eigenlijk. Ik had mijn oog laten vallen op een paar schoenen, maar ik had geen cent te makken als student. Om iets extra’s te verdienen, ging ik naast mijn studie aan de slag in de horeca. Daar ben ik nooit meer mee gestopt en inmiddels heb ik al jaren mijn eigen café. Soms hol ik op zondag met een dienblad vol koffie en appelgebak door het restaurant en soms sta ik op zondag in mijn toga in de kerk om te preken. Ik zou niet anders meer willen. Het zijn mijn grote liefdes en ik zou het allebei niet kunnen missen in mijn leven. Waar de horeca zorgt voor gezelligheid, haal ik de diepgang uit mijn werk als theoloog.
In mijn omgeving weten mensen niet beter, maar mensen die het voor het eerst horen zijn vaak verrast. Vooral omdat ik niet in het plaatje pas. Bij een dominee denken ze meestal niet aan een vrouw met drie kinderen en een eigen horecazaak, maar eerder aan een oude man met een baard. Natuurlijk heb je die ook, maar er zijn tegenwoordig ook veel jonge en vrouwelijke theologen. Bovendien zit er meer overlap in de vakgebieden dan je zou denken. Mensen gaan naar de kerk om te luisteren naar een verhaal, maar vooral om samen te zijn met gelijkgestemden. Dat is in de horeca niet anders. Het draait echt niet alleen om dat kopje koffie, maar dat je er écht even bent voor mensen. Dat je ze een goed gevoel geeft en oprechte aandacht voor ze hebt.
Pas nog vertelde een dame dat haar man op sterven lag. Als ik haar dan een tijdje later weer zie, vraag ik hoe het met haar man gaat. Dat is een kleine moeite. Soms is de overlap er ook letterlijk als mensen die ik uit de kroeg ken naar de kerk komen. Het grappige is dan dat ik mensen vaak niet bij naam ken, maar wel meteen weet dat het een cappuccino en een koffie verkeerd is. Ik vind het leuk dat ik blijkbaar iets prikkel, waardoor mensen toch de moeite nemen om een keer te komen kijken. Ik denk ook dat mijn baan als dominee soms iets aanwakkert. Vooral bij jongeren. Soms zie je dat ze na een paar pilsjes op zaterdagavond ineens vragen hoe God over bepaalde onderwerpen denkt. Dan ontstaan er vaak mooie, diepgaande gesprekken.”

Liefdevolle boodschap

“Ergens vind ik het ook jammer dat we niet veel mensen meer bereiken. Ik heb absoluut geen evangelisatiedrang, maar ik ben er wel van overtuigd dat er iets moet veranderen. De vergrijzing is enorm en over twintig jaar zit er waarschijnlijk niemand meer in de kerk. Vroeger was het iedere zondag vaste prik, maar dat is niet meer van deze tijd. Mensen vinden het te veeleisend om elke week op een vast moment ergens te zijn. Dat doe ik zelf ook niet. Mijn agenda is vrij vol doordeweeks. Zondag is voor mij de dag waarop mijn drie kinderen centraal staan. Dan ga ik ze niet tegen hun zin in meeslepen naar de kerk.
In mijn ogen draait het ook niet om dat ene uurtje op de zondag, maar om de boodschap die je brengt. De boodschap van liefde, het zorgen én omkijken naar elkaar. Die boodschap is niet verouderd, maar soms moet je het net op een andere manier verpakken. Normaal gesproken zou je zeggen: we nemen een reclamebureau in de arm om het imago een opfrisbeurt te geven. Alleen kan dat natuurlijk niet bij een kerk. Daar ligt een uitdaging voor theologen. Ik vind het onwijs leuk om daarover na te denken, om een nieuwe manier te vinden waardoor het voor mensen wel weer interessant wordt. Samen met een andere theoloog speel ik al een tijd met het idee om een open kroeg te organiseren. Dan gooien we iedere week de deur open en kunnen mensen aanschuiven om met elkaar te praten over diepgaande onderwerpen, dingen die ze bezighouden in het leven, maar ook om gewoon samen te zijn. De verbinding op te zoeken. Ik ben ervan overtuigd dat de interesse voor deze diepere laag en bewust leven er nog steeds is. Kijk maar naar yoga, mindfulness en het boeddhisme. Dat is hipper dan ooit. Het heeft veel elementen die je in de kerk ook terugziet, maar omdat het losgekoppeld is van een religie doet iedereen eraan mee. Dát hopen wij ook te bereiken.”

Groot geluk

“Ik geloof dat we als samenleving gelukkiger zouden zijn als we af en toe bewust stilstaan bij het leven. Volg je je hart? Doe je waar blij van wordt? Het is makkelijker gezegd dan gedaan, dat realiseer ik mij goed. Met drie kinderen, een drukke baan en een sociaal leven stonden de afgelopen jaren voor mij ook vooral in het teken van overleven. Maar nu de kinderen ouder zijn kom ik een fase waardoor ik die tijd van reflecteren meer heb. Doe ik nog waar ik gelukkig van word? Welke dingen zijn écht belangrijk?
De coronacrisis heeft hier nog een schep bovenop gedaan. We hebben als horecazaak de deuren een aantal keren moeten sluiten. Dat was pittig, maar het heeft me tegelijkertijd ook doen inzien dat altijd haast hebben niet goed voor je is. Die gedwongen rust heeft me veel tijd opgeleverd met mijn kinderen, daar ben ik dankbaar voor. Al ben ik ook héél dankbaar dat we nu weer aan het werk zijn. Dat ik mensen weer mag verblijden. Uiteindelijk draait het allemaal om de balans. Ik hoop dat ik mensen daar een klein beetje van kan meegeven. In de horeca én in de kerk. Dat als ik later in een schommelstoel zit met vriendinnen om mij heen, een beetje heen en weer wiebelend, kan terugkijken op mijn leven en kan denken: het heeft betekenis gehad. Ik heb een rol vervuld waar anderen écht iets aan hebben gehad.”

Tekst: Eline Doldersum
Foto: Mariël Kolmschot
Visagie: Tirzah Waadorp

Meer persoonlijke verhalen lezen? Neem nu een digitaal abonnement op Vriendin.