Marith kreeg in 2021 de diagnose borstkanker

28 oktober 2024

Marith (35) is journalist en auteur en schrijft over liefde, seks en relaties. Ze woont samen met haar vriend Duncan en haar zoontje Noah (4). In november 2021 kreeg ze borstkanker. Dat veranderde haar leven ingrijpend. “Ik ben veerkrachtig en in staat om momenten van geluk te vinden.”

Op de tafel van een zonnig terras ligt de inhoud van een pakje speelkaarten op tafel. “Deze heb ik net van jullie visagiste gekregen”, vertelt schrijfster en journalist Marith Iedema (35), terwijl ze nipt van een glas vlierbloesemlimonade. Twaalf jaar geleden ging Marith voor deze kaarten voor Stichting KiKa op de foto. Marith studeerde toen nog en deed modellenwerk als bijbaan. Visagiste Wilma maakte Marith destijds op, wat ze voor deze fotoshoot ook weer deed. Op de speelkaarten zien we een stralende Marith. Ze is nog net zo beeldschoon als toen, maar Marith heeft een zware tijd achter de rug. En zwaar is het nog steeds, zal tijdens het gesprek blijken.

Borsten checken

Drie jaar geleden ontdekte Marith een knobbeltje in haar linkerborst. “Ik was in Barcelona met mijn beste vriendin. Haar zus had net gehoord dat haar borstkanker was teruggekomen en dat ze binnen drie jaar dood zou gaan. Tot zij ziek werd, dacht ik dat borstkanker alleen bij oudere vrouwen voorkwam. Maar die zus was net zo oud als ik. Toen bij haar de borstkanker terugkwam, ging de knop om. Ik dacht: shit, ik moet vanaf nu echt regelmatig mijn borsten checken. Ik had dat besluit nog maar net genomen toen ik met mijn hand over mijn borst ging en een knobbel voelde. Ik vroeg mijn vriendin om aan mijn borst te voelen. Voelde het bij haar zus ook zo? Dat deed het inderdaad, zei ze. Maar, zei ze ook: ‘Maak je geen zorgen, er is vast niks aan de hand. Want in meer dan 80% van de gevallen, zeker bij jonge vrouwen, is het een cyste, vetbult of iets anders.’”

Zes weken wachten

Er was destijds dus misschien geen reden voor paniek. Toch besloot Marith naar de huisarts te gaan. De huisarts probeerde haar gerust te stellen: vrouwen van haar leeftijd krijgen bijna nooit borstkanker, zei hij. Ze moest het maar even zes weken aankijken. Marith: “Als die zus van mijn vriendin niet in mijn leven was geweest, weet ik zeker dat ik laconieker geweest, en minder assertief. Maar nu dacht ik: no way dat ik zes weken ga wachten. Ik had ook nog thuis een kind, Noah was één, dat speelde ook mee. Dus ik vroeg of ik toch een verwijzing kon krijgen.” In het ziekenhuis kreeg Marith een mammografie. Halverwege bekeken de verpleegkundige en artsen de beelden. Marith: “Ik zag gewoon aan hun gezicht dat het helemaal mis was. Er werd meteen een biopt genomen voor nader onderzoek. Ik was daar alleen, ik had niet eens aan mijn omgeving verteld dat ik die afspraak had. Het overviel me zo, en om dat alleen door te maken, vond ik vreselijk. Toen ik twee weken later de uitslag kreeg, was ik met mijn moeder en mijn vriend. Ik bleek de meest agressieve tumorsoort te hebben, het was precies dezelfde vorm borstkanker als de zus van mijn vriendin had. Ik was bang om dood te gaan, en het erge was: dat wás ook een realistisch scenario. Zij is inmiddels overleden.”

Behandelplan

De artsen maakten samen met Marith een behandelplan. De eerste stap bestond uit een IVF-traject. “Ik wilde heel graag nog een kind en door de chemotherapie zou ik onvruchtbaar worden. Dat vond ik moeilijk. Ik had op dat moment doodsangst en een tweede kind leek helemaal niet belangrijk, maar je moet dan toch bezig zijn met de toekomst. Wat het extra moeilijk maakte, is dat ik hormonen toegediend kreeg tijdens dat IVF-traject en ik hormoongevoelige borstkanker had. Ik vond het een eng idee dat mijn tumor van die hormonen smulde. Dat was mentaal erg zwaar.” Na haar IVF-traject kreeg Marith een borstbesparende operatie. Vervolgens werd ze vijf weken lang bijna dagelijks bestraald, kreeg ze zestien chemokuren en verloor ze haar haar. Daarna zou ze ook nog eens vijf jaar lang hormoontherapie krijgen. Daardoor werd ze – nog steeds – kunstmatig in de overgang gehouden en zit die tweede zwangerschap er voorlopig niet in.

Grote nachtmerrie

Hoe ze terugkijkt op de periode dat ze zo ontzettend ziek was? “Ik vond het één grote nachtmerrie, en dat is het nog steeds. Ik ben veerkrachtig, en was in staat om, ook toen ik zo ziek was, momenten van geluk te vinden. Dat waren vooral kleine dingen: B&B Vol Liefde op de bank kijken, samen lachen met mijn vriend Duncan, of mijn zoontje die bij me kwam liggen. Maar mijn ziekte heeft effect op zoveel: op mijn vriendschappen, mijn relatie, op hoe ik met mijn kind omga en op mijn werk. Het sijpelt door in alles. Ik heb nog steeds weinig energie, daar heb ik me op verkeken. Ik dacht: die behandeling is één grote hel, daarna wordt het beter en ben ik binnen een halfjaar mezelf weer. Ik probeer nu te accepteren dat dit het gewoon is. Dat zegt iedereen ook altijd: er is een leven vóór kanker, en een leven erna. Maar ja: je wilt toch weer naar dat niveau van toen. Ik wil weer ‘ja’ kunnen zeggen op alle leuke klussen, weer zo kunnen sporten als voorheen en een sociaal leven hebben, maar dat kan gewoon niet. Ik vind daar mijn weg wel in, maar alles heeft een prijs. Als ik één leuk ding doe, moet ik daar de rest van de week van bijkomen. Ook een interview als dit kost me veel energie. Überhaupt een gesprek voeren, al is het een telefoongesprek, is voor mij intensief.”

Fijn vangnet

Waarom ze dit interview dan toch wil doen? “Omdat ik dat één van die leuke dingen vind en omdat ik denk dat het belangrijk is dat hierover gepraat wordt. Dus ik heb het er dan voor over, ik wil ook echt iedereen meegeven om regelmatig je borsten te controleren. Het is pas anderhalf jaar geleden dat de behandelingen zijn gestopt, en je moet dan ook van dingen bijkomen. Een van mijn beste vriendinnen heeft chronische pijn, die heeft dat ook. Ik ben niet de enige voor wie sociale dingen soms zwaar zijn. Het helpt wel om het op die manier te relativeren. Veel mensen zouden nog steeds graag met mij willen ruilen, als je kijkt naar alle ellende In de wereld. Ik heb op veel vlakken geluk. Al is het alleen al met mijn werk als journalist en schrijver. Ik werk momenteel aan mijn derde boek, Dubbelleven, en dat doe ik gewoon onder een deken op de bank. De helft van de mensen die kanker heeft gehad, komt niet meer aan het werk of heeft financiële problemen, las ik laatst. Dus het kan altijd erger. Ik heb veel om dankbaar voor te zijn. Ik heb een fijn vangnet om me heen. Mijn ouders hebben me er echt doorheen getrokken. Zij hebben veel voor ons zoontje gezorgd, waardoor Duncan niet ook totaal overbelast werd en we ons konden focussen op mijn ziekte. Noah was een schat, maar hij maakte ook veel lawaai. Dat kon ik niet verdragen op de momenten dat ik zo ziek en misselijk was. Natuurlijk was alles ontzettend verdrietig, maar tegelijk besefte ik extra wat ik had. Ik had groepstherapie met een meisje die net als ik borstkanker had. Ze was verloofd, en tijdens haar chemotherapie en ging hij er vandoor met iemand die ze goed kende. Ze had een dubbele borstamputatie gehad en daar kon hij niet mee leven, zei hij.”

Minder empathie

Haar ziekte heeft Marith veranderd, zegt ze. En niet per se in positieve zin. “Mensen hebben vaak de neiging om een positieve twist aan deze ziekte te geven. Ik vind dat ergerlijk, want ik ervaar dat niet zo. Ik was daarvoor ook al dankbaar, ik had geen bijna-doodervaring nodig om te beseffen wat ik had. Het heeft me in veel opzichten juist in negatieve zin veranderd. Omdat ik minder energie heb, ben ik minder empathisch voor de mensen om me heen. Ik ben zelf nog aan het overleven. Laatst voelde ik weer een knobbel in mijn borst. Ik voelde weer die doodsangst en was bang dat de kanker terug was. Het bleek een cyste, gelukkig.”

Eigen shit

“Door dat gebrek aan energie heb ik gewoon niet zo veel ruimte voor andermans problemen – wat misschien nog verandert, het is ook nog maar zo kortgeleden. Maar dat vind ik wel confronterend. Mijn vriend heeft een vreselijke jeugd gehad. Vroeger kon ik eindeloos veel geduld opbrengen voor zijn verhalen. Nu denk ik: ja oké, deal with it, ik moet ook met mijn eigen shit dealen. Toch heeft dit onze relatie verdiept. In voor- en tegenspoed, zeggen mensen vaak over een relatie. Maar als puntje bij paaltje komt, blijkt dat toch vaak niet het geval. Bij ons wel, het voelt onvoorwaardelijk. Ook tijdens de allerdiepste dalen kon hij nog steeds lachen en was hij er 100% voor mij. Wat niet betekent dat we elkaar altijd begrepen. Hij maakt ook zijn eigen rouwproces door en dat was soms moeilijk. Maar het bleef liefdevol. We zullen altijd proberen om eruit te komen. We geven niet op, ook als het moeilijk wordt.” Ze is even stil, schuift de speelkaarten weer in het doosje voor haar op tafel. “Het enige positieve wat je erover kunt zeggen, is dat het relativeert. Er is nog weinig wat ik erg vind. Vorig jaar vergat ik ergens mijn rugzak. Er zaten allemaal dure spullen erin, maar ik wilde op dat moment alleen maar lekker uit eten gaan. Tja, het is wat het is, denk ik dan.”

Tekst: Ella Mae Wester
Foto: Yasmijn Tan
Visagie: Wilma Scholte

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.