Petra redt dieren in noodgebieden: ‘Ze zijn van ons afhankelijk’

13 juli 2021

Petra zet zich met hart en ziel in om dieren te helpen die waar dan ook ter wereld de dupe zijn van oorlogen en rampen. “Dieren zijn van ons afhankelijk. Ik vind het onze plicht om voor hen te zorgen.”

Oorlogen en natuurrampen treffen niet alleen mensen, maar ook dieren. Mensen vluchten weg en laten dieren hulpeloos achter of hebben geen geld meer voor de verzorging. Een wereldwijd netwerk van dierenhulpverleners grijpt in bij zulke crisis-situaties. Vier Voeters, in het buitenland Four Paws genoemd, is een internationale dierenwelzijnsorganisatie die opkomt voor dieren in nood, ze redt en beschermt. Petra is directeur van de Nederlandse tak van de organisatie. “Bij een ramp denk ik automatisch aan de dieren, vooral omdat het menselijk leed veel in beeld is en dat van de dieren niet. Ik vraag me dan altijd af: wie helpt ze? Waarom ik zo begaan ben met dieren, kan ik niet rationeel verklaren. Want ik vind dat in noodsituaties in eerste instantie mensen geholpen moeten worden. Maar zoals er mensen zijn met een zorghart, zo zijn er ook mensen met een hart voor dieren. Als kind dook ik tijdens vakanties met mijn ouders in Griekenland of Spanje altijd de supermarkt in om voer te kopen voor de zwerfhonden en straatkatten daar. Ook toen ik ouder werd en alleen op reis ging, bekommerde ik me om het lot van de zwerfdieren die ik tegenkwam. Er was altijd wel een moederpoes die wat extra kracht kon gebruiken en waar ik dan een blikje sardientjes of kattenvoer voor kocht. Dieren zijn van ons afhankelijk. Ik vind dat het onze plicht is om voor ze te zorgen.”
Aanvankelijk werkte Petra lange tijd in de zakelijke dienstverlening. “Eigenlijk wilde ik als kind dierenarts wilde worden, maar omdat ik geen bètaknobbel had, studeerde ik rechten. Ik had het naar mijn zin in de uitzendbranche waar ik jarenlang werkte, maar ik zette me wel altijd financieel in voor dieren. Later deed ik ook vrijwilligerswerk in een asiel waar ik katten hielp om weer vertrouwen in mensen te krijgen. Urenlang zat ik in het kattenverblijf. Als het me lukte om een schuwe kat een aai te geven, voelde dat als een overwinning. Dieren zijn puur. Hoeveel verschrikkingen ze ook hebben doorstaan, ze durven mensen toch vaak weer te vertrouwen als ze goed worden verzorgd.”

Chimpansees

Het waren de chimpansees Antoine en Prudence, die tot 1991 in een kleine, donkere kelder in België zaten opgesloten, waardoor Petra de stap maakte om zich beroepsmatig voor dieren in te zetten. “De tv-beelden van Antoine en Prudence, levend in hun eigen vuil en tussen de plastic flessen waaruit ze te drinken kregen, kreeg ik maar niet van mijn netvlies. Nadat ze gered waren, wilde ik iets doen en besloot ik Antoine te adopteren door maandelijks een klein bedrag te doneren aan Stichting AAP, die de dieren opving. Toen ik Antoine daar opzocht, was ik zo onder de indruk van alle dieren, dat ik als vrijwilliger rondleidingen ging geven. Naast apen ving de stichting ook andere dieren op, zoals kleine knaagdieren. Ik ontdekte toen dat werkelijk álle dieren, hoe klein ook, een eigen karakter hebben. In dat opzicht zijn ze net zo uniek als mensen.
Toen ik na een jaar aan de slag kon als Hoofd Fondswerving bij de stichting, leverde ik mijn leaseauto en mijn riante salaris in, maar dat vond ik niet erg. Eindelijk kon ik doen waar mijn hart lag: mij fulltime inzetten voor dieren. Het zien van dierenleed went nooit, en dat is misschien maar goed ook, want het is mijn drive om me iedere dag weer in te zetten om de wereld een stukje beter te maken voor de dieren. En zoals ik zijn er gelukkig veel andere mensen die zich inzetten. Samen vormen we een wereldwijd netwerk. Het geeft een gevoel van kracht als je weet dat je op anderen kunt terugvallen wanneer dat nodig is.”

Geen geld voor voer

“Vroeger voelde ik me soms hulpeloos als ik dacht aan dieren die in nood verkeerden. Sinds ik bij Vier Voeters werk, is dat minder, omdat ik nu zie dat veel mensen net zo begaan zijn met dieren als ik. We hebben kantoren en opvangcentra over heel de wereld. Doordat we allemaal dieren willen helpen, kunnen we snel schakelen en bergen verzetten, zelfs al spreken we een andere taal en wonen we in een ander land. Ik zeg weleens: wat het Rode Kruis doet voor mensen, doet Vier Voeters voor dieren. We hebben een crisisteam dat in actie komt bij rampen. Oorlogen en politieke onrust veroorzaken een groot lijden, ook bij dieren. Dierentuinen in oorlogsgebieden hebben bijvoorbeeld vaak moeite om hun dieren te voeden en verzorgen omdat de bezoekers wegblijven en er geen geld meer is. Zo hebben we in Syrië, Irak en de Gazastrook al heel wat dieren gered uit benarde situaties. We werken bij onze reddingsacties zo veel mogelijk samen met lokale stichtingen. Zij kennen de dieren en de omgeving het beste. Wij ondersteunen op verschillende manieren, bijvoorbeeld door de organisaties geld te geven waarvan voer gekocht kan worden, maar we bieden ook hulp in de vorm van dierenartsen en gespecialiseerd personeel, die de dieren kunnen behandelen en de lokale medewerkers kunnen trainen hoe ze de dieren zo goed mogelijk kunnen verzorgen.”

Leeuwen in nood

Een voorbeeld van zo’n reddingsactie? Petra heeft er genoeg. In januari 2021 sloeg een vrijwilliger van de dierentuin in de Soedanese hoofdstad Khartoem bij Vier Voeters alarm omdat er vier leeuwen dreigden te sterven. Ze waren zo verzwakt, dat ze amper op hun poten konden staan. Haast was geboden, want als er niet snel zou worden ingegrepen, zouden de leeuwen overlijden. Petra vertelt over wat er bij deze hulpactie kwam kijken: “Amir Khalil, dierenarts en leider van ons crisisteam, belde me om te vragen of ik supplementen voor de leeuwen kon meenemen naar ons hoofd-kantoor in Wenen, waar ik naartoe zou gaan. In Friesland zit Felida, ons opvangcentrum voor grote katachtigen, waar getraumatiseerde dieren worden opgevangen, zoals leeuwen en tijgers. Onze collega’s daar weten exact wat deze dieren nodig hebben om aan te sterken. Leeuwen zijn vleeseters. De leeuwen in Soedan hadden dringend behoefte aan eiwitten, vitaminen en mineralen. Met mijn koffer volgeladen met zakken poeder vloog ik naar Wenen, waar Amir me opwachtte. Hij zou naar Soedan vliegen en de zakken meenemen. Bij reddingsacties is het zaak om snel te handelen en alles goed te organiseren. Om de vijftien kilo aan poeder de grens over te krijgen in een oorlogsgebied moesten we allerlei documenten regelen. Een reddingsactie is altijd een race tegen de klok. Voor één leeuw kwam de hulp helaas te laat.”

Elf ton brokken

Petra is een echte regelaar. Vanuit Nederland probeert ze, vanachter haar laptop, met haar telefoon naast zich, te helpen waar ze kan. Toen in augustus 2020 een enorme explosie in de haven van Beiroet een groot deel van de Libanese hoofdstad verwoestte, kwamen meer dan tweehonderd mensen om en raakten meer dan zesduizend mensen gewond. Ongeveer vierduizend huisdieren werden dakloos, werden begraven onder instortende gebouwen of ze raakten gewond door rondvliegende scherven. Doordat een groot deel van de stad veranderde in een ruïne, zwierven ze door de verlaten straten, snakkend naar water, voer, zorg en een veilig plekje. Sommige dieren zaten vast tussen de brokstukken en het puin. Door de economische crisis in het land en de politieke onrust was er een gebrek aan veterinaire hulp en een tekort aan medicijnen, voedsel, water en onderdak. “In Nederland zamelden we dierenvoeding in voor alle honden en katten die moederziel alleen door de straten zwierven. Elf ton aan brokken werd vervolgens verscheept op grote pallets naar Beiroet. Het was een monsterklus, maar iedereen wilde helpen. Alleen door samen te werken met andere organisaties, stichtingen en landen kun je grootscheepse reddingsacties op touw zetten. Prins Petfoods en Royal Canin doneerden massaal honden- en kattenvoer. En we kregen hulp van Veterans for Animals, een Nederlandse stichting opgericht door veteranen die zich inzetten voor dieren. De Nederlandse veteranen hielpen ons met het inzamelen en vervoeren van de dierenvoeding. Met heel veel inspanning hebben zij, samen met de stichting Containers of Love, voor elkaar gekregen dat het voer in Beiroet aankwam.
Ons crisisteam zocht in de stad naar dieren die vastzaten onder het puin en dieren die hulp nodig hadden. Gewonde dieren werden door onze dierenartsen behandeld en hun baasjes werden opgespoord. Als het niet lukte om de huisdieren met hun baasje te herenigen, werd een goed huis voor ze gezocht.”

Eenzame olifant

Petra vertelt dat ze niet alleen bezig zijn met reddingsacties in rampgebieden, maar alle dieren helpen die onder directe invloed van mensen staan en lijden. Zoals olifant Kaavan, die bekend stond als de eenzaamste olifant ter wereld. “Kaavan bracht 35 jaar vastgeketend door in een troosteloos verblijf in Marghazar Zoo in Pakistan, waarvan de laatste acht jaar alleen omdat zijn partner toen was overleden. Net als de andere dieren uit de dierentuin hebben we Kaavan gered. Het was letterlijk één van onze zwaarste reddingen ooit. In december 2020 is hij per vliegtuig naar Cambodja gebracht, waar hij nu contact heeft met drie andere olifanten en een veel fijner leven heeft.”
Ook probeert Vier Voeters de wet te wijzigen om op grote schaal het leven van dieren te kunnen verbeteren. “In Azië willen we een verbod op de handel in honden- en kattenvlees, omdat dit een keten is van verdriet en leed. Vaak worden de honden en katten weggeroofd van hun baasjes en voor een heel klein bedrag verkocht aan slachthuizen, waar ze op een verschrikkelijke manier de dood vinden. We lobbyen met overheden, maar ook met de eigenaren van de slachthuizen zelf. Want de eigenaren willen vaak ook een ander leven, maar hebben soms hulp nodig om dat op te bouwen.
Vaak zijn de situaties waarin dierenleed plaatsvindt complex en spelen er meerdere belangen waar wij in het westen geen weet van hebben. In dat opzicht ben ik de problematiek minder zwart-wit gaan bekijken. De Indiase leider Gandhi heeft eens gezegd: ‘De beschaving van een samenleving valt af te meten aan de wijze waarop ze omgaat met dieren’ en ik denk dat dit waar is. Als mensen in vrede leven, komt dat ook de dieren ten goede.”