Redacteur Lydia bracht een zwerfkat naar de opvang: ‘Ik hoop op een gouden mandje’

25 november 2024

In landen als Griekenland en Turkije, waar veel zwerfkatten wonen, loopt kattenvriendin Lydia altijd met brokjes in haar tas. Deze zomer werd ze ook in Nederland met een zwervertje geconfronteerd.

Op een zonovergoten dag zie ik hem voor het eerst voorbijschieten, op het voetpad achter mijn huis. ‘Hé, die kat lijkt sprekend op Valentijn,’ zeg ik tegen mijn vriend, terwijl ik aan een van mijn vroegere poezenbeesten denk. Deze heeft net zo’n witte vacht, net zulke cyperse vlekken. Hij mist alleen het witte puntje aan z’n staart. Ik ga er vanuit dat Valentijn 2 een nieuwe aanwinst is van een van mijn buren. Maar als ik de kat vaker zie ronddwalen, valt me op dat hij erg mager is. Ik kan zijn ribbetjes bijna tellen. En zijn vacht is vies en dof. Dit schudt het kattenvrouwtje in mij wakker. Vooruit, ik geef het toe, daar is niet veel voor nodig. Ik ben gek op katten, heb er zelf vier. Een poes in nood: daar kun je me ’s nachts voor uit bed halen.

Op zoek naar zijn baasje

Hoewel de kat – in mijn hoofd noem ik hem al gauw Tijn – in eerste instantie wat bang voor me is, wil hij dolgraag eten. Een heel zakje natvoer schrokt hij in twintig seconden weg. “Niet te veel ineens geven!” maant vriendin Kim, als ik haar app voor overleg. Kim werkt bij de Dierenambulance Amsterdam. “Als het een zwerfkat is en hij al lange tijd niet heeft gegeten, kan zijn maagje dat niet verdragen”, legt ze uit. Met meer beleid blijf ik de kater de dagen erna voeren. Als dank begint hij kopjes uit te delen en is steeds vaker in mijn tuin te vinden. Maar oppakken gaat niet, daar is dit mannetje te gestresst voor. Ondertussen ga ik op onderzoek uit. Bij wie hoort Tijn? Helaas, niemand in mijn straat kent deze kater. Ook niemand op de buurtapp Nextdoor. Op via site van Amivedi – de landelijke organisatie voor vermiste en gevonden huisdieren – staat hij niet aangemeld en wanneer ik hem daar met een foto opzet, hoor ik niets. Een chip heeft Tijn ook al niet, blijkt wanneer ik via Nextdoor van iemand een chipreader leen. Is deze kater dan helemaal alleen op de wereld?

Nederlandse zwerfkatten

Het is een paar maanden later en ik ga langs bij de Stichting Amsterdamse Zwerfkatten (SAZ), de grootste van de Nederlandse organisaties die zich hardmaken voor zwerfkatten. Ik praat er met medewerker Edwin van den Wildenberg. Hij vertelt: “Mensen denken vaak dat er alleen in het buitenland zwerfkatten zijn. Helaas, ze zijn er ook in ons land. Schattingen over het aantal lopen erg uiteen. Wij gaan uit van zo’n honderdduizend. Dertig jaar geleden, toen we begonnen, waren dat er nog veel meer. Destijds waren het voornamelijk katten die buiten waren geboren en niet aan mensen waren gewend. Door uitbraken van ernstige ziektes staken dierenvrienden hun hoofden bij elkaar. De zwerfkatten werden gevangen, behandeld, gesteriliseerd of gecastreerd en teruggezet. Door deze aanpak is het aantal zwervertjes sterk afgenomen. Tegenwoordig zetten we wilde zwerfkatten die we vangen slechts nog bij uitzondering terug. Liever bezorgen we ze een fijne oude dag bij bijvoorbeeld Stichting Kattendorp, een permanent opvangtehuis voor zwerfkatten en onplaatsbare asielkatten. Maar er is ook een ander soort zwerfkat: de tamme, vaak jonge kat die op de een of andere manier op straat is beland. Ook voor dit dier zijn we er!”

Een vangkooi

Dus ook voor Tijn. Die lieverd is al een tijdje bij de SAZ en vandaag ga ik hem opzoeken. Nadat ik had ontdekt had dat hij niet gechipt was, meldde ik Tijn bij deze stichting aan als mogelijke zwerfkat. Ik stuurde foto’s van hem mee, waarna vrijwilligers van de SAZ gingen flyeren in mijn buurt. Zou zich nog een eigenaar melden? Helaas…  Al die tijd bleef ik hem voeren, om hem in ieder geval in de buurt te houden. Tot er twee grote mannen kwamen om een vangkooi brengen. Want Tijn laten rondzwerven, dat zou onverstandig zijn. Hij was niet gecastreerd en had mogelijk ziektes onder de leden. Daar kon hij zelf onder lijden, maar ook andere katten mee aansteken. En hoe zou hij zich straks kunnen redden als het kouder zou worden? Met pijn in mijn buik wist ik hem dezelfde dag al in de vangkooi te lokken. Ik voelde me schuldig dat ik het vertrouwen dat Tijn mij was gaan geven op deze manier beschaamde. Toch was dit natuurlijk het beste…. Want zelf kon ik hem echt niet in huis nemen. Met mijn vier katten die elkaar maar nét gedogen, zou een vijfde  – en ook nog eens een pittige jonge kater – echt te veel zijn.

Probleemsituaties

“Heel verstandig”, sust SAZ-vrijwilliger Henk mijn schuldgevoel, dat nog steeds niet helemaal verdwenen is. Henk een van de mannen die destijds de vangkooi bij mij afleverde. Hij komt net terug van een rit met een kattenambulance. “Er zijn zoveel zielige dieren, je kunt ze onmogelijk allemaal zelf opvangen. Als je dat doet word je binnen de kortste keren een echt kattenvrouwtje met wel twintig exemplaren in huis. Dat gáát gewoon niet. Wij komen geregeld in aanraking met dergelijke probleemsituaties: huizen die uitpuilen van de katten, totaal vervuild, en buren die klagen over stank. Dan moeten wij gedwongen ingrijpen.” Sinds zijn pensioen zet Henk zich wekelijks in voor SAZ. “Soms één dag, soms wel vijf. Het is fantastisch werk, al vraagt het veel inzet. Zeker als je een zwerfkat met kittens moeten vangen. Dan zitten we soms tot diep in de nacht bij zo’n kooi, tot ze er allemaal ingelopen zijn.” Henk doet het met liefde. “Kijk”, zegt hij, terwijl hij me twee rode kittens laat zien die samen aan het spelen zijn. “Hier doe ik het voor! Zodat beestjes als deze twee een betere toekomst krijgen.”

Bomvolle asiels

Wat gebeurde er met Tijn toen hij was opgehaald? Bij de SAZ werd hij ontvlooid, ontwormd en gecontroleerd door een dierenarts. En nogmaals op Amivedi gezet. Toen het opnieuw wekenlang stil bleef – hoe kan het toch, hij moet toch een verleden hebben? – werd Tijn gecastreerd, gevaccineerd en gechipt. Nu wordt gekeken of hij al geadopteerd kan worden. “Normaal gesproken stromen de tamme poezen door naar een asiel”, vertelt vrijwilliger Estera, die me rondleidt door het gebouw. Net als Henk is zij gek op katten en werkt al elf jaar bij de SAZ, zowel op kantoor als op de ambulance. “Alleen zitten de asielen bomvol. Om die reden blijven katten hier soms te lang en regelen ook wijzelf soms adopties.” We lopen langs kennels die vol katten zitten, de een nog leuker dan de ander. “Sommigen moeten nog of weer gesocialiseerd worden. Tijn misschien ook. Hij is duidelijk bij mensen opgegroeid, maar we weten niet hoe lang hij aan het zwerven is. Wij hebben vrijwilligers die speciaal komen om de dieren te (her)socialiseren. Dan worden ze langzaam (weer) vertrouwd gemaakt met mensenhanden en aaitjes.”

Hoe kán dit?

We gaan een van de kennels in, vol mandjes, kattenbomen, dozen, bakjes en krabpalen. En bovenal: vol poezen! Het zijn er per kennel wel een stuk of twintig. Sommige komen meteen op me af, geven kopjes en willen spelen. Andere zijn wat meer timide, snuffelen voorzichtig aan mijn hand. Mijn poezenhart smelt, maar doet ook pijn. Hoe kán het, dat er zoveel tamme zwerfpoezen zijn? Estera: “Tja, dat weten we niet precies, we kennen hun achtergrond immers niet. Feit is dat het er na corona steeds meer zijn geworden. Soms komt ons ter ore dat mensen hun kat hebben achterlaten bij een verhuizing. Of ze dumpen hun kat gewoon ergens.” Ik zet grote ogen op. Dat dóé je toch niet?  “Dan hebben mensen bijvoorbeeld ondoordacht een schattige kitten genomen”, vervolgt Estera gelaten, kennelijk heeft zij zich allang bij deze harde realiteit neergelegd. “En vonden ze hem te druk, viel het dier tegen toen hij eenmaal volwassen was of was de verzorging te veel gedoe.”

Marktplaats: nul controle

“Soms worden dieren ook in de steek gelaten omdat ze gedragsproblemen hebben”, gaat Estera verder. “Vaak komt dat omdat ze als kitten te vroeg bij hun moeder zijn weggehaald. Dat gebeurt vaak bij kittens die op Marktplaats worden aangeboden; die gaan vaak weg als ze vijf of zes weken zijn. Veel te vroeg, wettelijk moeten ze sowieso zeven weken bij hun moeder blijven, en tien, twaalf weken is nog veel beter.” Estera windt er geen doekjes om: ze haat de vrije dierenhandel op Marktplaats. “Er is geen enkele controle, er wordt veel te onzorgvuldig met de katten omgesprongen. Ik wil echt tegen iedereen zeggen: haal daar nóóit een dier vandaan! Wie weet krijg je een problematische kat in de maag gesplitst en heeft hij al meerdere eigenaren gehad. Of is hij ziek… Mensen denken vaak naïef: via Marktplaats is een kat lekker goedkoop. En ja, als je eentje uit een opvang haalt moet je een bijdrage doen, zo rond de 150 euro. Maar dan is het dier wel ontwormd, ontvlooid, gezond verklaard, gevaccineerd en gechipt. En als hij of zij ouder is dan drie maanden ook nog eens gesteriliseerd of gecastreerd. Dit zijn kosten waar je anders zelf voor op opdraait. En dan zijn ze véél hoger! Tja, en dan gebeurt dat vaak niet…” Waardoor die schattige kitten van Marktplaats een zwerfkat kan worden: ongesteriliseerde dieren gaan veel verder van huis, zonder chip is het baasje veel moeilijker te vinden. Om dit tegen te gaan, biedt de SAZ al vele jaren gratis chipregistratie aan voor minima, net als een zeer voordelig sterilisatieplan.

Eindelijk: ik zie Tijn terug!

En dan, ik kan ook echt niet meer wachten, is het tijd om Tijn te gaan bezoeken. Ik heb nog zo vaak aan hem gedacht. Hoe zou hij het maken? Als we zijn afdeling binnenstappen – hij is nog aan het wennen en zit nog niet in een normale kennel maar in een eigen, best ruim hok – klopt mijn hart in mijn keel. En ja, daar is hij! De tranen schieten in mijn ogen. Wat ziet hij er goed uit! Zijn vacht, voorheen verfomfaaid en smoezelig, is spierwit. Zijn ogen staan helder. Hij is flink aangekomen en lijkt veel groter dan toen ik hem voor het eerst zag. Een grote stoere kater in de kracht van zijn leven. Of hij mij herkent, dan kan ik hem helaas niet vragen; als het wél zo is, dan is het duidelijk dat hij dankbaar is dat ik geholpen heb om hem te redden. Als ik tegen hem begin te praten, komt hij meteen naar me toe. Hij geeft gul kopjes, laat zich aaien en rolt spinnend op zijn zij. Voor het eerst mag ik hem kusjes op zijn kop geven, daar was dit meneertje eerder veel te angstig voor. Wat een schat is het! Dat wordt bevestigd door een van de verzorgers die foto’s van ons maakt. Het lukt me zelfs om een paar selfies met Tijn te maken. Wat ontzettend leuk. Met moeite weet ik me na ruim een kwartier los te scheuren. “Doei lieve Tijn”, zwaai ik nog. Hij heft nog net zijn pootje niet om terug te zwaaien.

Een gouden mandje?

Ruim twee uur nadat ik mijn fiets voor de SAZ zette, rijd ik weer naar huis. Met een grote glimlach op mijn gezicht. Ik heb genoten van alle katten, maar ook van alle kattenliefde die ik er bij de mensen voelde. Wat fantastisch dat dit werk wordt gedaan – en niet alleen hier maar op nog veel meer plekken in Nederland. En die lieve, enthousiaste Tijn… Ik ben opgetogen dat het zo goed met hem gaat. En dat hij weer een toekomst heeft! Ik hoop dat hij snel een gouden mandje vindt. Deze prachtkater verdient het om weer net zo lekker vrij buiten te lopen als hij deed. Maar dan wel met een huis waar hij kan slapen, eten en volop liefde krijgt. Wie weet, droom ik, meldt zich binnenkort iemand die hem wil adopteren. Eén ding hoop ik dan wel: dat zijn toekomstige baasje nog eens contact met mij opneemt. Zodat ik weet dat het zwervertje om wie ik mij zo heb bekommerd een warm en liefdevol thuis heeft gevonden!

Geef jij Tijn een gouden mandje?

Nu, een tijd later, gaat het gelukkig goed met Tijn. Hij is flink aangekomen, ziet er heel goed uit, heeft een prachtige vacht en is echt een enorme knuffelaar. Hij loopt iedereen achterna bij de opvang en wil niets liever dan geaaid worden en aandacht. Wat zou het fijn zijn als hij een eigen huisje heeft, waar hij ook naar buiten kan, zodat hij lekker zijn energie kwijt kan. Wie hem opvangt, heeft ongetwijfeld een heel erg leuke kater aan hem. Heb je interesse? Dan kun je mailen naar: info@amsterdamsezwerfkatten.nl

Meer informatie: www.saz.amsterdam. Hier lees je ook wat je zwerfkatten kunt herkennen en wat je dan moet doen.

Tekst: lydia van der weide
Foto: Getty Images

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.