Rianne: ‘Niemand weet dat wij diep in de schulden zitten’
24 april 2024
Toen de man van Rianne (36) voorstelde zzp’er te worden, leek dat een topidee. Totdat Cees (39) thuis kwam te zitten met een hernia. “Zelfs mijn ouders weten niet dat we bijna 30.000 euro schuld hebben.”
‘Grootste vijand’
Rianne: “De postbode is mijn grootste vijand, grap ik weleens. Elke keer als er een envelop op de mat valt met daarin een aanmaning of een factuur van een incassobureau, staat mijn hart even stil. Ik heb er zo’n vreselijke hekel aan, ik kan me er niet toe zetten ze open te maken. En dus gooi ik ze maar in de la van de schoenenkast in de gang. Uit het zicht. Maar niet uit mijn gedachten, want ook zonder die papieren weet ik dat we in de ellende zitten. Daar zorgen mijn creditcard- en bankenapps wel voor. Op dit moment staan we ruim 28.000 euro in de min. Een afschuwelijk groot bedrag.”
Eigen zaak, eigen zorgen
“Tot drie jaar geleden leefden we onbekommerd. Cees begon voor zichzelf. Hij had altijd voor een aannemersbedrijf gewerkt, maar droomde al jaren van een eigen zaak en had al een aantal vaste klanten. Als hij vergeleek wat zij moesten betalen voor zijn schilder- en stukadoorswerk met dat wat op zijn salarisstrookje stond, leek dat heel scheef. Alsof zijn harde werken niet werd beloond.
Mijn en zijn ouders raadden hem een eigen onderneming af, vanwege het risico. Hij had immers een jong gezin en was kostwinner. Ik zorgde voor de kinderen, zodat zij niet naar een crèche of opvang hoefden, zo hadden we dat afgesproken. Met een eigen bedrijf kwam er niet alleen meer geld binnen, maar kwamen er ook meer zorgen, zo voorspelden zij. Nu was zijn baas in feite zijn vangnet, die deed ook de administratieve rompslomp en regelde zijn pensioen. Als ondernemer moest hij dat allemaal zelf regelen. Niet slim, zo vonden onze ouders.
Maar Cees was vastbesloten en nam mij mee in zijn enthousiasme. Hij zag alleen maar voordelen. Ik zou de boekhouding en inkoop op me nemen en hij zou maandelijks geld wegzetten voor onze oude dag. Hij maakte zich geen zorgen over de dag van morgen. En dat hoefde ook niet. Zeker toen hij net begon, kon hij het werk amper aan. Hij harkte drie keer zoveel binnen. Ik droeg elk kwartaal netjes de btw af en schreef de kosten af, maar dan nog was zijn salaris bijna verdubbeld. We leefden er heerlijk van: bestelden elke week sushi en pizza, gingen op zaterdag uit eten, kochten mooie kleding en gingen twee keer per jaar op vakantie. Het leven lachte ons toe.”
Op pijnstillers de dag door
“Maar toen kwam er tweeënhalf jaar geleden een onverwachte tegenslag: Cees ging sukkelen met zijn gezondheid. Het begon met zeurderige pijn in zijn linkerbil, die daarna uitstraalde naar zijn rug. In eerste instantie nog wel te verklaren: hij had een grote klus gehad bij een scholengemeenschap, was drie weekenden achter elkaar doorgegaan en maakte dagen van tien uur. Logisch dat zijn lichaam protesteerde.
Maar de rugpijn werd steeds heftiger. Cees leefde op pijnstillers. Op het laatst nam hij drie keer per dag twee ibuprofen van 600 mg in om de dag door te komen. Tot ook dat niet meer hielp en hij naar de dokter stapte.
De huisarts constateerde een dubbele hernia en gaf het advies om acht weken rustig aan te doen. Hij mocht nog wel werken, maar op een laag pitje. Cees had zo veel last, dat hij met al zijn klussen stopte. Hij hoopte dat de rust hem goed zou doen en dat hij dan snel zou genezen. Maar ook na die rust in combinatie met fysiotherapie, veranderde er niets aan zijn situatie. Uiteindelijk was na zes maanden de enige optie een operatie. Daarna duurde zijn herstel nog eens zes maanden.
Dat was een bittere pil. In de maanden voor zijn operatie pakte Cees af en toe nog een klein schilderklusje mee, maar in zijn revalidatieperiode kwam er geen cent binnen. Als zelfstandige heb je geen recht op WW en de arbeidsongeschiktheidsverzekering die hij als beginnend zzp’er eigenlijk had moeten afsluiten, kostte rond de vierhonderd euro per maand. Dat vonden we te duur. We wilden daarmee starten als hij een grotere buffer had opgebouwd. Cees was nu ook nog zo jong; een gezonde Hollandse sterke man, halverwege de dertig, die werd vast niet ziek, zo redeneerden we. Achteraf dom, want zo zie je maar dat iedereen iets kan krijgen.
De eerste weken konden we overbruggen door reserves op de spaarrekening, plus wat betalingen die nog binnenkwamen. Bovendien dachten we toen dat alles goed zou komen. We hadden geen idee dat Cees echt een jaar uitgeschakeld zou zijn door zijn rug. Maar na twee maanden kwam er helemaal niets meer binnen en moesten we ergens anders geld vandaan zien te halen. Wat we dus niet hadden! En dus betaalden we geen huur, skipten we de premie van de zorgverzekering en die van de energie en van de telefoon. Cees en ik hadden allebei een luxe telefoonabonnement inclusief toestel, dat was een enorme kostenpost. We lieten al die incasso’s stoppen of terugboeken.
Om de boodschappen te betalen, ging ik af en toe zwart schoonmaken bij oude mensen. Dat kon in de uren dat de kinderen op school waren of als ze op bed lagen. Cees kon niet werken, maar wel even oppassen. Maar die paar tientjes waren een druppel op een gloeiende plaat en dus gebruikten we de creditcard. Ooit aangeschaft voor een vakantie, nu een ideale manier om snel aan geld te komen. In no time trokken we die leeg tot het maximale bedrag van 10.000 euro.”
Alles op de pof
“Naast de creditcardschuld, bouwden we in dat jaar veel andere tekorten op. Na drie maanden huurachterstand en veel aanmaningen, werd ik gebeld door de woningbouwvereniging. Wat was er aan de hand? Waarom reageerden we op niets meer? Wist ik wel dat we uit ons huis gezet konden worden als we geen huur meer betaalden? Ik heb huilend uitgelegd dat we tijdelijk geen inkomen hadden en dat we een hardwerkend gezin waren, maar nu even niet meer wisten hoe we alles moesten oplossen. Gelukkig trof ik een lieve vrouw die wilde meewerken aan een soort betalingsregeling. Maar omdat we daar ook geen geld voor hadden, hebben we online een persoonlijke lening aangevraagd.
Eigenlijk waren we constant bordjes aan het hooghouden. We losten de ene schuld af in ruil voor een andere. En ik rommelde met daar waar we mee weg konden komen: geen water betalen, energie, telefoon en internet en schoolbijdragen van de kinderen. De kinderen moesten meteen van hun dure clubjes af. Gelukkig hadden ze net allebei hun A-diploma gehaald. B heb ik laten zitten, ze kunnen zwemmen. Ik verkocht hun oude kleding en speelgoed op tweedehandskledingsites, deed boodschappen bij Aldi en deed alles met de fiets. En ik kocht veel op de pof bij online warenhuizen. Maar behalve betalingsachterstanden kregen we zo ook te maken met vreselijke boetes en rentes. Belachelijk, op je spaarrekening krijg je niks, voor onze creditcard en persoonlijke lening moesten we acht procent rente betalen! En een simpele parkeerboete liep na allerlei maanden op tot het drievoudige bedrag. Zo liepen onze schulden in die twee jaar steeds hoger op, tot het vreselijke bedrag van bijna 30.000 euro.”
Grote schaamte
“Gelukkig is Cees weer hersteld en sinds een half jaar weer aan het werk, maar hij is nog lang niet op zijn oude niveau. Hij moest helemaal opnieuw beginnen. Veel van zijn vaste klanten zijn overgestapt naar anderen, die goedkoper werken. Hij moet het nu echt hebben van advertenties op Werkspot en via via. Daarmee verdient hij gelukkig wel weer geld, maar lang niet genoeg om alle schulden af te betalen.
We bouwen gelukkig geen nieuwe schulden op, maar we hebben overal wel flinke achterstanden. Hier en daar hebben we wat betalingsregelingen kunnen afsluiten. Dat helpt een beetje. Ik hoef niet bang te zijn dat er straks geen water meer uit de kraan komt of dat we uit huis worden gezet. En ik zorg ervoor dat ik de deadlines altijd haal, zodat er nooit een incassobedrijf op de stoep staat: dat zou de schande nog veel groter maken. Dan kunnen we het niet meer verbergen voor de buren. Maar daar is ook alles mee gezegd. We leven sober. Douchen twee keer in de week en dan maximaal drie minuten. Ik heb een timer gekocht waarbij ik de tijd bijhoud. We eten zeker twee keer in de week patat: lekker goedkoop. Nog zo’n maaltijd: spinazie met een ei. Vlees is te duur.
Toch doe ik alsof er niks aan de hand is en speel ik toneel tegenover de buitenwereld. Ik durf niemand te vertellen wat een financieel zooitje het thuis is, niemand weet hoe moeilijk we het hebben. Tegen onze ouders, die het ‘zie je nou wel’ al voor in de mond hadden toen Cees ziek werd, loog ik dat Cees wel degelijk een arbeidsongeschiktheidsverzekering had. En ik ben een ster in het bedenken van smoesjes en excuses om niet mee uit eten te hoeven met vrienden en andere sociale verplichtingen die geld kosten. En heel creatief als het om cadeaus gaat of nieuwe kleding voor de kinderen. Tegoedbonnen voor een avond oppassen voor de alleenstaande vriendin met drie kinderen, een speurtocht in het bos met thuis pannenkoeken eten als verjaardagspartijtje voor de tweeling, in de gratis ophalen-hoek op Marktplaats kleding ophalen, die vermaken op de naaimachine en doorverkopen of zelf houden.”
Altijd op mijn hoede
“Het vele liegen breekt me op. Ik ben altijd op mijn hoede voor vragen en opmerkingen. De hele dag bezig om iemand anders te zijn dan mezelf, vreet aan me. Onze jongens weten dat we wat minder centjes hebben, maar ik probeer ze er zo min mogelijk mee te belasten. Ze zijn gelukkig nog jong, hebben weinig dure wensen en spelen graag buiten. Ze klagen ook nooit over weer een keer patat eten, haha.
Nee, we willen absoluut geen hulp vragen aan familie of vrienden. Daar zijn we te trots voor. Ik ben opgevoed met ‘je spaart vooraf, niet achteraf’. Met andere woorden: je geeft geen geld uit dat je niet hebt. Nou, we doen niets anders. Het liefst willen we het zelf oplossen en aflossen. Als Cees meer klussen krijgt, moet het goed komen, zo vertellen we onszelf keer op keer. Maar dat valt niet mee. Er worden niet veel huizen gebouwd door de stikstofcrisis en de concurrentie is hevig. Er zijn veel Bulgaren en Polen op de markt die voor veel minder geld stukadoren. Soms ben ik echt wanhopig, lig ik huilend op de bank en zie ik het echt niet meer goed komen met al die aanmaningen op de mat.
En hoe moet het in de toekomst? Het gaat nu goed met zijn rug, maar wat als Cees weer een terugval krijgt? Het werk is fysiek zwaar. Hij overweegt zelfs om toch weer in vaste dienst te gaan. Cees heeft zijn oude werkgever al gemaild en gevraagd eens koffie te drinken. Op zich gaat hij qua salaris dan wel weer terug en is het ook gezichtsverlies naar de familie toe, maar dan hebben we een vast inkomen en kunnen we makkelijker alles aflossen.
Zelf gaan werken is ook geen optie. We hebben dat eens laten berekenen, maar onder aan de streep houd je niet veel meer over. Dan zijn we weer veel geld kwijt aan kinderopvang en bijvoorbeeld overblijven, nu komen de jongens tussen de middag thuis eten. Ook missen we dan een belastingvoordeel.
Als ik vroeger hoorde over mensen met schulden, dacht ik altijd: eigen schuld, dikke bult. Maar nu weet ik dat ook als je hard werkt en geen al te gekke dingen doet, je zo in de narigheid kunt komen. En dat die eigen bult dan heel hard weer weg te krijgen is.”
Tip van de redactie
Het hulp- en werkboek Crisis. Wat te doen? sleept je door de crisis door visie, nieuwe inzichten, praktische oefeningen en humor. Met gouden tips voor wat je moet doen om je geldzaken op orde te krijgen en te houden. Voor meer informatie klik op onderstaande button.
Crisis. Wat te doen?
Meer persoonlijke verhalen lezen? Neem nu een abonnement op Vriendin.
