Sigrid verloor haar beste vriendin Tamara bij de MH17-ramp

17 juli 2024

Het is alweer tien jaar geleden: de MH17-ramp, waarbij 196 Nederlanders omkwamen. Onder wie Tamara, uit Zwolle. Haar vriendin Sigrid denkt nog elke dag aan haar. Het verlies heeft veel impact op haar leven. ‘Als ik herinneringen aan haar ophaal, krijg ik nog steeds een brok in mijn keel.’

9 juli 2014. Tamara plaatst een ‘oranjekoorts-foto’ op Twitter. Ze staat naast een grote oranje leeuw in pak en steekt haar duim omhoog. ‘Entao…Vamos pra Brazil. #sambaselfie Boa sorte Holanda!!’ schrijft ze. Het Nederlands elftal speelt die dag de halve finale tegen Argentinië tijdens het EK voetbal in Brazilië. Samen met haar vriendin Sigrid heeft Tamara alle wedstrijden bekeken. Tien jaar later staat de foto nog altijd op Twitter, als een gestold moment van blijdschap, een herinnering aan een tijd waarin alles nog goed was en ze het leven viert met haar vriendin Sigrid. Tot daar op 17 juli 2014 in één verwoestende klap een einde aan komt. Acht dagen na de halve finale zit Tamara in het vliegtuig van Malaysia Airlines dat in Oost-Oekraïne uit de lucht wordt geschoten. Alle 298 inzittenden van vlucht MH17, onder wie 196 Nederlanders, komen om het leven.
Verweven
Er gaat nog altijd geen dag voorbij dat Sigrid niet aan haar beste vriendin denkt. Op haar verjaardag en op 17 juli plaatst ze elk jaar een foto van hen op Instagram. Altijd dezelfde, in zwart-wit. “Mensen snappen soms niet goed dat het gemis ook tien jaar later nog zo bij mij aan de oppervlakte ligt. Het is lastig om uit te leggen hoe traumatisch het is wat ik heb meegemaakt. Dat werkt tot op de dag van vandaag door. Als ik bepaalde herinneringen aan Tamara ophaal, krijg ik nog steeds een brok in mijn keel. Ze was zo verweven met mijn leven. Ik hield van haar, herkende mij in haar. We hadden aan één woord genoeg. Dat heb ik sindsdien nooit meer meegemaakt. Mijn leven is daardoor klein en stil geworden. Wie kan mij beter begrijpen dan Tamara?”
Sigrid en Tamara leren elkaar kennen via een gemeenschappelijke vriendin. Ze zijn dan 30 en 33 jaar. “We waren allebei vrijgezel, terwijl veel mensen van onze leeftijd bezig waren met trouwen, samenwonen en kinderen. Daardoor trokken we naar elkaar toe. Het was meteen dikke mik. Elke dag contact, ieder weekend afspreken. We hadden veel gemeen, werkten allebei in de sportwereld, hielden van reizen, stappen, impulsieve dingen doen. En we maakten veel lol, waren allebei even gek. Maar we hadden ook mooie, diepgaande gesprekken. Onze band was heel hecht.”

Via Kuala Lumpur

Sigrid is 17 juli 2014 op vakantie in Frankrijk. Een kleine, rustige camping op het platteland, waar ze vaker heen gaat. “Toen ik terugkeerde naar de tent en mijn telefoon pakte, zag ik tien gemiste oproepen en allerlei appjes van een vriendin. Dat was vreemd, want ze wist dat ik op vakantie was. Mijn dochtertje lag in de tent te slapen, dus ik liep naar een andere plek om terug te bellen. De vriendin vertelde dat er een vliegtuig naar Kuala Lumpur was neergestort. ‘Ging Tamara daar niet heen?’ vroeg ze. ‘Nee joh’, zei ik, ‘zij ging naar Bali.’ Enigszins opgelucht hing ik weer op, maar ik begon toch twijfelen. Ik wist dat je soms een overstap in Kuala Lumpur hebt als je naar Bali vliegt. Had ze dat nou wel of niet tegen me gezegd? We appten de hele dag door, dus ik doorzocht duizenden appjes van haar om erachter te komen. Uiteindelijk vond ik het berichtje waarin ze schreef dat ze een ticket naar Bali had geboekt en via Kuala Lumpur vloog. Op dat moment werd ik nerveus. Ik probeerde te gaan slapen, mezelf gerust te stellen. Dat deed ik zelfs nog toen om half negen ’s morgens de eigenaar van de camping riep dat er telefoon voor me was. Aan de lijn was een gezamenlijke vriend, die vertelde dat zij in het vliegtuig zat. Toen ik dat hoorde, was het klaar, stortte mijn wereld in.”
Tamara’s vader adviseert Sigrid om op de camping te blijven, ook voor haar dochtertje. “Er was op dat moment nog niks duidelijk. Ik kon in Nederland toch niets doen. Goede vrienden, die ook op vakantie in Frankrijk waren, zijn vanaf de andere kant van het land naar mij toegekomen om me te steunen. Op de een of andere manier was het oké om daar mijn verdriet en spanning te hebben. Van de hectiek en paniek in Nederland kreeg ik niets mee, geen beelden op tv, niets. Ik zat in een bubbel tussen mensen die me vertrouwd waren en troost boden.”

Bekend duo

Eenmaal terug in Nederland krijgt Sigrid al vrij snel een telefoontje van de zus van Tamara dat haar lichaam is gevonden en geïdentificeerd. “Tamara was een van de eerste slachtoffers die werd gevonden. In de sporthal waar zij vaak was en ik nu nog steeds werk, werd een indrukwekkende herdenkingsdienst georganiseerd. Het was er overvol. Ik heb er gesproken voor Tamara. Die dag zal ik nooit vergeten. De dvd die ervan gemaakt is, kijk ik nog vaak terug.”
De maanden na haar dood trekt Sigrid zich terug in haar schulp. “Het was dramatisch. Ik voelde me hopeloos en vond het zo erg dat ik nooit afscheid van haar heb kunnen nemen. Wekenlang ging ik de deur niet meer uit. Ik leefde op de automatische piloot. Tamara en ik waren een bekend duo in de stad. Op vrijdag -en zaterdagavond gingen we uit en we waren ook vaak samen bij sportwedstrijden. We kenden allebei veel mensen. Maar sinds zij dood was, durfde ik niet meer uit te gaan. Ik was bang om alleen de stad in te gaan, bang dat mensen zouden vragen hoe het ging. Dat kon ik niet aan. Ik had het er heel moeilijk mee. Maar ik vond ook dat het zo niet verder kon en ik er doorheen moest. Ik regelde een avond in onze stamkroeg, waarvan ik de eigenaar kende. Daar nodigde ik onze stapgroep uit en vroeg of ze twintig minuten na mij wilden komen. Toen ik er alleen was, ben ik aan ons tafeltje gaan zitten, heb ik twee glazen wijn besteld en heb ik daar tien minuten gezeten. Het was supermoeilijk.” Sigrid slikt. “Tien jaar later doet het me nog steeds zo veel…”
Na die tien minuten, komen haar vrienden zoals afgesproken binnen. “Het werd de beste avond ever, helemaal in het teken van Tamara. We konden ons verdriet delen. Dat deed me echt goed.”

Kroon op de vriendschap

In haar huis heeft Sigrid een herdenkingsplekje voor Tamara ingericht. Op een kastje staan een kaarsje, een engeltje, een dagboek en andere persoonlijke dingen van Tamara. “Direct na de ramp werd alles op de plek veilig gesteld en gedocumenteerd. In een catalogus kon je aanwijzen wat aan je dierbare toebehoorde. Omdat Tamara al lang niet meer thuis woonde, wist haar vader niet goed wat van haar was. Hij was mijn aanspreekpunt, omdat Tamara’s moeder al langer geleden overleden was. Hij vroeg mij en een andere vriendin om hem te helpen. Ik doorliep de catalogus en herkende enkele persoonlijke spullen van haar. Ik ben haar vader dankbaar dat ik daar wat van mocht houden. Hij heeft ingezien wat voor vriendschap wij hadden, wist hoe diep die ging en betrok me bij alles: bij de herdenking, het leeghalen van haar huis. Dit voelde als een kroon op onze vriendschap.”
Ze koestert het herdenkingsplekje en houdt het voor altijd in ere. “Ik zou het niet over mijn hart kunnen verkrijgen het weg te doen. Dan zou Tamara niet meer zichtbaar zijn. Alsof ik daarmee zeg dat het klaar is. En dat is het niet. Het grootste verdriet heb ik wel verwerkt, maar van de gevolgen heb ik nog altijd last. Ik had altijd een druk, sociaal leven, net als Tamara. Nu is mijn wereld klein. Ik ben vrienden kwijtgeraakt. In het begin stonden mensen aan mijn zijde, kwamen langs met een fles wijn, troostten me, maar dat ebde weg. Dat neem ik ze niet kwalijk, ze wisten op den duur niet goed meer hoe ze met mijn verdriet moesten omgaan. Ik kon ook niet van ze verwachten dat ze op mij bleven wachten.”
Nieuwe contacten aangaan of onderhouden vindt Sigrid moeilijk. “Ik ben bang om wéér iemand te verliezen. Van de buitenkant lijk ik die stoere alleenstaande moeder, die geen hulp nodig heeft. Maar ik ben introverter dan mensen denken en leid een teruggetrokken bestaan. Ben ik eenzaam? Ik denk het wel. Ik zet me ervoor in mijn sociale leven weer op te krikken en ben redelijk op de goede weg.”

Veel onrust

In de aanloop naar de herdenking van de MH17 voelt Sigrid zich altijd onrustig. “Niet vanwege de herdenking zelf. Die vind ik juist heel fijn, omdat ik dan met mensen ben die hetzelfde hebben meegemaakt. Het zijn meer de beelden die ik liever niet op tv wil zien en die ze wel laten zien. Het is natuurlijk goed dat deze ramp bespreekbaar is. Hij is immers deel van onze Nederlandse geschiedenis. Maar de berichtgeving erover geeft me veel onrust. De rechtszaak heb ik wel op de voet gevolgd. Ik sta volledig achter de berechting en vind het goed dat dit is gebeurd, maar ik wist wel dat er uiteindelijk niemand kon worden vastgezet. Zolang de veroordeelden Rusland niet verlaten, zal dat niet gebeuren. Dat maakt me boos, omdat het niet eerlijk is. Aan de andere kant denk ik: zou het iets veranderen aan mijn verdriet, het gemis en mijn leven? Dat denk ik niet.”
Want het gemis zal blijven. “Ach, wat mis ik niet aan haar? ’s Avonds een fotootje sturen van onze maaltijd, omdat we allebei alleen aten, via Skype met z’n tweeën een kopje thee drinken, snel even appen als je wat geks had meegemaakt, gek doen en stappen. Tamara popt nog zo vaak op in mijn leven. Als de Zwolse halve marathon weer is, denk ik eraan dat zíj mee wilde doen. Als ik naar een voetbalwedstrijd van PEC Zwolle ga, denk ik: zij had mee moeten gaan. Soms blijkt iemand haar ook te kennen en dan ben ik blij. Ze is dan reden tot een gesprek. Het houdt haar levend. Tamara was de motor van hoe gelukkig ik in het leven kon zijn. Ik hoop weer te kunnen genieten zoals ik dat ook met haar deed.”

MH17-ramp

Op 17 juli 2014 stortte vlucht MH17 van Malaysia Airlines neer in Oost-Oekraïne. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden om het leven. Uit onderzoek bleek dat het vliegtuig werd neergehaald door een BUK-raket. Samen met België, Maleisië, Australië en Oekraïne deed Nederland strafrechtelijk onderzoek. Ook stelden Nederland en Australië in mei 2018 Rusland aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van het vliegtuig. Op 17 november 2022, acht jaar na de ramp, heeft de rechtbank Den Haag drie van de vier verdachten in de MH17-strafzaak veroordeeld. De rechtbank acht bewezen dat het MH17-toestel werd neergeschoten met een Buk-raket vanuit een landbouwveld in Oost-Oekraïne dat in handen was van pro-Russische rebellen. De verdachten zijn bij verstek veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor hun rol bij het neerschieten van het toestel van Malaysia Airlines. De vierde verdachte is door de rechtbank vrijgesproken.
De daders moeten bovendien een schadevergoeding van in totaal meer dan 16 miljoen euro betalen aan de nabestaanden van de ramp. Doordat Nederland geen uitleveringsverdrag met Rusland heeft, zijn de daders niet vastgezet en nog altijd op vrije voeten.

Tekst: Marloes de Moor
Foto: Amaury Miller
Visagie: Lisette Verhoofstad