Tanja werd als baby door haar moeder op dieet gezet

2 september 2024

Tanja (48) zou als baby te dik zijn en dus moest ze op dieet. Op latere leeftijd bouwde ze een ongezonde relatie met voedsel op en woog uiteindelijk op z’n zwaarst 183 kilo. Vooral mentaal had ze het zwaar te verduren. “Ik ben zo vaak gefatshamed.”

Tanja: “Mijn moeder kreeg, zo schijnt het, van het consultatiebureau op haar donder. Ik zou te zwaar zijn. Ik heb later nog weleens de groeicurves opgezocht en daar was werkelijk niets mis mee. Ik zat wel boven het gemiddelde, maar prima binnen de marges. Voor mijn moeder was dat opgeheven vingertje van het consultatiebureau reden om mij als baby op dieet te zetten. Mijn moeder zelf is altijd heel slank geweest. Echt ondergewicht-slank, mager dus. Om haar wat aan te laten komen, werd zij op een dieet van spek en boter gezet. Desondanks kwam ze niks aan. Pas na haar zwangerschappen kwam ze op een gezond gewicht. Waar mijn moeder dus zelf als kind dikker moest worden, wilde ze mij laten afvallen. Ze gaf mij minder melk en pap dan ik nodig had. Niet omdat ze dacht dat dat gezonder was, maar ze volgde gewoon keurig op wat haar gezegd werd. In die tijd deed een katholiek meisje nou eenmaal wat de dokter zei.”

Drie toastjes

“Ik ben erachter gekomen dat ze dit bij mij als baby deed, doordat ze dat later aan me vertelde. ‘Als ik jou niet als baby al op dieet had gezet..’, zei ze dan. Gevolgd door een zin waaruit bleek dat het dan nog véél erger geweest zou zijn met me. Ook vertelde ze vaak dat ik als klein meisje altijd alles wilde hebben wat anderen aten. Waarschijnlijk deed ik dat omdat ik honger had. Ik kreeg gewoon te weinig.
In het weekend ging ik altijd naar mijn opa en oma in de stad, zodat mijn moeder die dag kon werken. De hele dag speelde ik daar met mijn neefjes en nichtjes. Als ik dan thuiskwam, werd er niet gekookt, maar aten we makkelijk: soep met stokbrood en toastjes met lekkers. Een kind in de groei heeft niet genoeg aan een beetje bouillon. Maar na twee hooguit drie toastjes of stokbroodjes, hoorde ik:  ‘Nu is het wel genoeg geweest’. Hoezo genoeg? Ik had trek!
Toen ik op de middelbare school zat, maakt ik ’s avonds altijd zelf mijn lunchpakket klaar. Dan at ik stiekem een boterham, omdat ik zo’n honger had. Mijn moeder betrapte me weleens en dan werd ze boos.”

Bolle toet

“Door familie – ooms en tantes- werd regelmatig tegen mij gezegd dat ik zo’n lekkere bolle toet had. Dat trok mijn moeder zich persoonlijk aan waardoor ik daarna weer een paar dagen op dieet moest.  Ik zal een jaar of acht geweest zijn toen een vriendin van de familie mij eens op een verjaardag midden in de kring visite zette en me een rondje liet draaien. ‘Je bent wel te dik, maar het zit wel op de goede plek’, zei ze. Mijn keel kneep dicht. Ik voelde me zo lelijk. Haar woorden kreeg ik niet meer uit mijn hoofd.
Een paar jaar later had ik een aantal vriendinnen thuis te spelen. We hadden een nieuwe weegschaal in huis en een vriendinnetje stelde voor dat we ons allemaal zouden wegen. Ik durfde er niet op te gaan staan, maar heb het uiteindelijk toch gedaan. Ik was één kilo zwaarder dan de zwaarste vriendin uit het groepje. Ik heb de meiden gesmeekt het niet tegen mijn moeder te vertellen. Iedere keer als ik mijn moeder zag, was ik bang dat iemand het haar gezegd zou hebben. Ik was zo onzeker. Ik had geen positief zelfbeeld en daar is het ook nooit meer goed mee gekomen. Ik heb een goede baan, ik handel miljoenenprojecten af, ik ben goed met mensen, maar ik voel het niet. Mijn hele leven is er iets niet goed aan me geweest en dat krijg ik niet meer uit mijn systeem. Mijn hoge IQ van 153 heeft me geholpen overeind te blijven, al heeft mijn ADHD daar weer tegengas in gegeven denk ik weleens.”

Metabolisme verpest

“Toen ik een jaar of 17 was, was ik 1.70m en woog ik rond de 71 kilo. Dat had misschien ietsjes lichter gemogen, maar het was al met al een prima gewicht. Toch voelde ik me heel dik. Ik had nooit normaal leren eten. Waar mijn moeder wit brood met dubbel en extra vet beleg at, kreeg ik groenten in aspic op brood, zonder boter. Zo vies! Als toetje kreeg iedereen chocoladevla met slagroom, ik kreeg een halve portie yoghurt met een schepje chocoladevla. Ik kreeg nooit een koekje. Voor mij waren er geen extraatjes. Ik was altijd gedwongen op dieet.
Ik ging het huis uit, samenwonen en op dat moment werd mijn astma erger. Ik kreeg prednison om de ontstekingen in mijn bronchiën te remmen en ik kwam in twee maanden tijd 40 kilo aan. ‘Zie je wel’, zei mijn moeder. ‘Nu ik het niet meer in de gaten hou, gaat het mis. Je hebt jezelf niet in de hand’. Ik probeerde van alles om de kilo’s kwijt te raken. De huisarts vertelde me dat mijn metabolisme door het diëten verpest was. ‘Je lijf staat in oorlogsstand, doordat je altijd honger hebt gehad’, zei ze.
Het trok mentaal een enorme wissel op me. Ik wist niet meer wat ik moest doen, hoe ik moest eten. Als ik met mijn vriend zat te eten, keek ik naar wat hij at. Meer dan dat mocht ik zeker niet nemen van mezelf. Ik raakte depressief. En zwanger.”

Uitgescholden op straat

“Tijdens mijn zwangerschap wist ik redelijk op gewicht te blijven. Maar kort na mijn bevalling werd ik, terwijl ik op de fiets zat, beroofd. Ik kwam ten val en brak mijn rug. Daardoor werd sporten nagenoeg onmogelijk. Ik kwam nog meer aan. Iedere keer als mijn moeder mij zag, kreeg ik er iets over te horen. ‘Als je nog zwaarder wordt, gaat je man bij je weg’, zei ze bijvoorbeeld. Ze sloeg me met een rondje taart bewust over of keek me waarschuwend aan als ik tijdens een maaltijd iets op mijn bord wilde leggen. Het zat me zo hoog, dat ik het haar eindelijk eens goed gezegd heb. Ze beloofde het onderwerp met rust te laten, maar ze gaf me nog wel op een andere manier steken onder water. ‘Oh nee, hier mag ik het met jou niet meer over hebben’, zei ze dan. Ik ben zo veel gefatshamed, dat ik letterlijk en figuurlijk een dikke huid kreeg.
Na de geboorte van mijn tweede kind, werd ik afgewezen tijdens een sollicitatie. Ik was te zwaar. Ik werd uitgescholden op straat. Uitgelachen in winkels. Ik deed er alles aan om af te vallen, maar toch kwam ik aan. Niemand geloofde dat en iedereen had commentaar. Het deed me zo veel pijn.”

Maagverkleining

“Rond m’n dertigste heb ik uitgezocht of ik in aanmerking kwam voor een maagverkleining of een ballonnetje in mijn maag. Ik moest verplicht naar een psycholoog, die mij het stempel ‘klinisch depressief’ gaf. Voor de operatie werd ik afgekeurd; ik at met mijn 1750 kcal per dag niet te veel, dus het zou me niet helpen. De MaagLeverDarm-arts ging respectloos met me om, boos en geïrriteerd. Het hele traject was traumatisch.
Een paar jaar later kreeg ik ineens buikklachten. ‘Dat komt doordat je te dik bent’, concludeerde de arts. Mijn menstruaties waren zo heftig, dat ik niet kon zitten zonder  een paar handdoeken op mijn stoel te leggen. Acht jaar lang weigerde mijn huisarts mij door te sturen. Ik klopte een paar keer met extreme pijn bij de huisartsenpost aan, tot ik iemand trof die eindelijk verder keek. Ik had galstenen. Er was wel degelijk wat aan de hand.
Ook werd ik eindelijk doorverwezen naar een gynaecoloog, die mij een spiraal gaf. Na al die jaren kwam er een einde aan de zware bloedingen.
‘Heb je weleens nagedacht over een maagverkleining?’, vroeg de chirurg mij. Ik vertelde hem over mijn eerdere ervaringen met de artsen. Ik durfde niet meer, maar uiteindelijk besloot ik er in 2020 toch voor te gaan. Mijn galblaas werd verwijderd en ik kreeg een gastric bypass. Na de ingreep was het alsof er een auto over me heen was gereden. Ik kreeg de ene na de andere complicatie, maar ik wist dat het goed zou komen. Ik was zó blij dat ik geopereerd was. Sindsdien ben ik 55 kilo afgevallen.”

Geen quick fix

“Op m’n zwaarst woog ik ooit 183 kilo. Terugkijkend op die periode heb ik vooral mentaal de grootste klappen gehad. Mijn zus stond er bijvoorbeeld op een bepaald moment op dat ik ging afvallen. Zij had dat met haar vrouw overlegd en ze waren tot de conclusie gekomen dat ik te lui was, dat ik meer mijn best moest doen. ‘Wij willen niet meer dat onze kinderen contact met je hebben, je geeft het verkeerde voorbeeld’, zei ze. Ik wist niet wat ik hoorde. ‘Als jij in je kist ligt, moeten wij onze kinderen vertellen waarom je dood bent’, zei zij ook. Ze probeerde te choqueren, want: ‘Uit jezelf doe je het niet…’ Zij had geen idee wat ik al die jaren al geprobeerd had. Ik ben heel boos geworden. En toen mijn ouders hoorden wat ze gezegd had, zijn ze compleet ontploft. Het was de eerste keer dat ze voor mij opkwamen. Alsof ze door de actie van mijn zus pas inzagen wat ik allemaal voor mijn voeten geworpen kreeg. Inmiddels is het contact met mijn zus hersteld, maar dat heeft echt wel even tijd nodig gehad.”

“Het was geen makkelijk traject, maar ik ben die 55 kilo wel kwijt. Ik heb het ook echt helemaal zelf gedaan, in tegenstelling tot wat sommige mensen beweren. Een gastric bypass is geen quick fix. En wie weet was het nooit nodig geweest als ik als kind een gezonde relatie met voedsel had opgebouwd.
Ik ben nog steeds niet superslank, maar ik voel me wel echt goed. Toch krijg ik nog steeds wel eens rotopmerkingen. Ik pakte onlangs de lift op het station, door mijn rugklachten kan ik niet goed traplopen. Er liep een man langs me, die aanvankelijk doorliep, maar toen terugkwam. ‘Het zou gezonder zijn als je de trap pakt. Daarmee leef je langer’, adviseerde hij. Mensen hebben niet in de gaten wat ze met woorden kunnen aanrichten. Dat is ook de reden dat ik nu mijn verhaal vertel. Ik wil bewustzijn op dit gebied creëren.”

Tekst: Hester Zitvast. Om privacyredenen zijn alle namen veranderd, De echte namen zijn bekend bij de redactie.​​​​​​
Foto: Getty Images

Meer Vriendin? Volg ons op Facebook en Instagram. Je kunt je ook aanmelden voor onze wekelijkse Vriendin nieuwsbrief.